Threnody For The Victims Of Hiroshima/Popcorn Superhet Receiver/Polymorphia/48 Responses To Polymorphia

Gek misschien, maar ‘Threnos’, klassiek geldend als eerbetoon aan de slachtoffers van Hiroshima, werd eigenlijk helemaal niet voor dat doel gecomponeerd. Pas later viel het Penderecki op, hoe het stuk, geschreven voor 52 strijkers met gebruik van ondermeer diverse soorten vibrato, een leegte uittekende, kenschetsend voor de gevolgen van de atoomaanval. Geïnspireerd op dit stuk, componeerde Jonny Greenwood, Radioheads enige klassiek geschoolde muzikant, zes jaar geleden al het vierluik ‘Popcorn Superhet Receiver’. Daarvoor kreeg hij dat jaar ook een award van de BBC Radio 3 luisteraars. Dit stuk richt zich op een techniek die Penderecki wel meer gebruikt: het condenseren van geluid, tussen ruis en heldere klank in, door dynamische schakeringen, verkregen door specifieke speeltechnieken, betrokken uit zowel de seriële als areatorische muziek. Dat klinkt ingewikkeld, en dat is het ook, maar dan heb je ‘Polymorphia’ nog niet gehoord, een vijftig jaar oude compositie voor 48 strijkers, daterend uit de tijd dat de Hongaar elektronische muziek leerde kennen. Hierin wordt de avant-garde stijl van de componist verder uitgepuurd, en lijkt in golvende tonen zowel van violen als orkest het uiterste te worden geëist. Na zulke abstractie volgt het antwoord van Greenwood, ’48 Responses To Polymorphia’, vorig najaar voor het eerst voorgesteld op het Poolse Actus Humanus festival, waar ook Aphex Twin twee Penderecki-composities live herwerkte. Aanvankelijk aanvoelend als rustpunt, diept ook dit stuk verder de technieken uit die Penderecki aan de hand van microtonaliteit, clusters en glissandi had gelanceerd. Dat bewijst in ieder geval de waarde van Penderecki als avant-garde artiest, iets wat verder wordt geïllustreerd door het feit dat hij ook vandaag nog in tal van soundtracks figureert, en nog steeds de wereld rondreist voor concerten.

tekst:
Gonzo (circus)
beeld:
PendereckiGreenwoo_ThrenodyfortheVict
geplaatst:
ma 5 jan 2015

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!