Solaris

Andrei Tarkovsky’s meesterlijke film ‘Solaris’ blijft fascineren, ook na veertig jaar. Steven Soderberghs remake uit 2002 was niet eens zo slecht, maar wel overbodig, want Tarkovsky’s versie heeft niets aan zeggingskracht ingeboet. Over de soundtrack zijn de meningen echter verdeeld; Edvard Artemyev mengde Bach met, zeker voor die tijd, unieke synthesizercomposities. Die klinken heden ten dage wat gedateerd – Artemyev nam in 1990 zelf al delen opnieuw op voor een soundtrackverzamelaar – maar meer dan dat is een klacht dat zijn muziek te veel het science fiction-aspect benadrukt, terwijl de kracht van de film juist in het psychologisch drama ligt. Om die reden leek het Ben Frost en Daniel Bjarnason gepast een alternatieve score te componeren, waarin de nadruk op inner, en niet outer space ligt. Wie het werk van de twee heren een beetje gevolgd heeft, weet ongeveer wat te verwachten. Frosts ‘By The Throat’ is beschreven als Arvo Pärt meets Wolf Eyes, Bjarnasons ‘Processions’ labelden wij als een “donkere klassieke plaat [ …] van grote klasse”. Ook ‘Solaris’ is een zwaar, klassiek werk geworden, overigens vrijwel zonder de elektronica die Frost zo effectief gebruikt. ‘Zwaar’, niet vanwege grote orkestratie, maar vanwege een constant gevoel van isolationisme dat wordt overgebracht. Vrijwel constant benadrukken strijkers, die vaak niet meer zijn dan een drone op de achtergrond – als machinerieën, ergens benedendeks – een drukkende, abstracte aanwezigheid die de luisteraar in zichzelf duwt. Er zijn zeldzame momenten van verlichting en van vervreemding, en op climaxmomenten doen de crescendo’s de luisteraar achteruit deinzen. Geen makkelijke plaat, maar zeer de moeite waard, als je bereid bent je er in onder te dompelen. Overigens wilde Tarkovsky oorspronkelijk dat de omgevingsgeluiden in de film als score georkestreerd zouden worden. Misschien kan iemand zich daar nog een keer aan wagen?

tekst:
Maarten Schermer
beeld:
BenFrostDanielBjar_Solaris
geplaatst:
ma 5 jan 2015

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!