We schreven het al in onze Gonzoroute: Rewire vindt de betere balans tussen onbekend, doorbrekend en superster. Namen als Fever Ray en Patti Smith stonden gebroederlijk naast CS + Kreme en Coby Sey. Maar ook met de locaties zelf, van poppodium Het Paard, het grote cultuurhuis Amare tot de Nieuwe Kerk, schoot het festival regelmatig in de roos. Op vrijdag waren Peter Bruyn en Christiaan de Wit voor ons op pad, en noteerden de volgende hoogtepunten.
Muziek begint met stilte, dat kan iedere componist je vertellen. En iedere toonkunstenaar heeft wat de betekenis van stilte betreft weer een eigen wijze van formuleren. Voor de een zijn muzieknoten de routepaaltjes die je de weg door de stilte wijzen. Anderen zien de klanken weer als het verpakkingsmateriaal van de stilte. John Cage maakte van stilte zelfs het centrale begrip in zijn denken over muziek. Hoe dan ook, zonder stilte geen muziek.
Aura Satz, Rhodri Davies & Julia Eckhardt
Ook bij Eliane Radigue speelt stilte een rol. Maar ‘in reverse’. Haar muziek bestaat juist uit aangehouden tonen; seconden, minuten tot vele minuten lang. Zonder onderbreking. Zonder door een moment van stilte ingevulde rust. Dat wil niet zeggen dat haar muziek daarom ook luid zou zijn – integendeel. Het geluid, de klank, hoe minimaal qua volume ook, is echter continu aanwezig.
Vele jaren lang produceerde ze die permanente klank met analoge synthesizers. In 2002 besloot Radigue – zeventig inmiddels – voor traditionele instrumenten te gaan componeren. Maar het principe van de permanente klank liet ze niet los, zoals ze destijds in Gonzo (circus) #84 reeds vertelde. Befaamd zijn haar composities waarbij ze op zoek gaat naar de ‘grondtoon’ van ieder instrument. Zoals het stuk dat ze voor cellist Charles Curtis schreef, waarbij hij het instrument op bijna erotische wijze op alle plekken met zijn strijkstok streelt.
Vrijdagavond voerden harpist Rhodri Davies en altvioliste Julia Eckhardt op Rewire het recente werk ‘Occam Delta XX’ van de nu 91-jarige Radique uit. Een wereldpremière. Het duo zit in het donker op het podium van de grote Amare-conservatoriumzaal, met achter zich een filmdecor van de Spaanse kunstenaar Aura Satz die beide musici op beeld vastlegde gedurende het spelen van ditzelfde, of een vergelijkbaar stuk.
De Brit Davies is een man met een immens CV, dat zowel jazz, impro, hedendaags als pop omvat; zo is hij op veel platen van Richard Dawson te horen. Eckhardt is vrijwel net zo veelzijdig en nam al eens een album op met Machinefabriek, maar manifesteert zich toch vooral als Radigue-specialisten.
Dertig minuten lang strijken beiden op delicate wijze hun instrument. Eckhardt met één strijkstok, Davies met twee. Een enkel akkoord met drie stokken gestreken. In eerste instantie zo zacht, dat het voorzichtige binnenkomen van enkele laatkomers met de muziek contrasteert als een hels kabaal.
Het besef van tijd verdwijnt al snel in de zich traag ontwikkelende klank waarvan het volume nauwelijks toeneemt. Volgens het programmablad duurt het dertig minuten en Davies heeft een stopwatch op het tafeltje naast z’n strijkstokken. Dan gaan de lichten aan, wordt er geapplaudisseerd en is er weer gewoon ‘geluid’. (pbr)
CS + Kreme
Er was uitgekeken naar het Europese debuut van het Australische CS + Kreme. De kleine zaal van Paard was afgeladen. En niet zonder reden. Bassist Conrad Standish en elektronicaman/producer Sam Karmel hebben als duo een volstrekt eigen geluid dat opvallend organisch klinkt en door de prominent aanwezige diepen klanken vanzelf dub-associaties oproept.
Tegelijk balanceert de muziek van CS + Kreme door de ijle lagen geluidsmist die traag langs en door elkaar schuiven voortdurend op het randje van de kitsch. Ambient. Toegankelijke ambient die door de ronduit schitterende geprojecteerde lichtbeelden ook nog een psychedelisch tintje krijgt.
Soms zingt Standish een vervormd Arabisch aandoend melodielijntje dat klinkt als een imam die koranverzen voordraagt door een haperende luidspreker. En Karmel verrast zo nu en dan met onverwachte geluiden in de mix, alsof het afwaswater wegloopt in de gootsteen. Het past allemaal wonderwel.
Hoe meer dub hoe beter, wat mij betreft. Het duo voegt ook langzaam maar zeker meer pulsen aan het totaalgeluid toe, maar laten vooralsnog de strakke ‘beats’ achterwege. Het duo gaat het experiment niet uit de weg, hoewel het bij vlagen ook wat richtingloos zoeken wordt. Pas in de finale kan Kreme zich niet langer inhouden en schuift een soort confectie-beat onder de aangenaam lome dub en eindigt het optreden toch nog met een Ikeasoundtrack. (pbr)
Coby Sey
Coby Sey is afkomstig uit Zuidoost Londen, een lastig te bereiken creatief bolwerk waar ook Tirza, Mica Levi en Farai producer Tone zich schuilhouden. Voor zijn show in de grote zaal van Het Paard heeft hij uit die buurt onder andere de uiterst getalenteerde saxofonist CJ Calderwood meegenomen. Calderwood is een van de uitblinkers op het podium; zijn dramatische blaasstijl doet denken aan die van Roxy Music’s Andy Mackay. Sey kijkt tussen het voordragen van zijn duistere poëzie door af en toe liefdevol om naar zijn crew. Toch zal hij nog niet helemaal tevreden zijn. Afgezien van enkele hoogtepunten tijdens de meest energieke momenten van de set, voelt de show namelijk een beetje als een nog niet helemaal vlot lopende generale repetitie. Sey sluit af met zijn interpretatie van Seal’s ‘Kiss from a Rose’, een meezinger die er na een show vol experiment als zoete koek in gaat bij het enthousiaste publiek. (cdw)
Martha Skye Murphy
Van de Londense Martha Skye Murphy wist ik eigenlijk weinig meer dan dat ze op het album ‘Push the Sky Away’ van Nick Cave had gezongen en iets had gedaan op het eigenwijze debuut ‘Bright Green Field’ van Squid. Beluisteren van een handvol Spotify-tracks maakte het beeld niet helderder, maar intrigeerde wel.
Op Rewire staat de zangeres in het sympathieke Concordia, waar in vergelijking met Paard tenminste nog wat beweeg- en ademruimte in de zaal is. Ondersteund door vier geschminkte muzikanten zorgt de Engelse al direct voor verwarring door haar optreden te beginnen met een veelvuldig herhaald ‘Uhm… uhm… uhm…’, zo nu en dan onderbroken door raadselachtig gegiechel. En als ze dan begint aan iets wat associaties met een liedje oproept, is het zuchtend en kreunend. Even lijkt het dat het concert slechts een aaneenschakeling van speciale effecten is. Maar zover laat haar geweldige band het niet komen.
Haar muzikanten zijn echt heel erg goed en slagen er in de performance van de zangeres te kaderen binnen songs. Het theatrale heeft immers altijd deel uitgemaakt, kijk alleen maar naar Kate Bush en Björk – twee eigenzinnige artiesten waaraan Murphy heel kort door de bocht wel enigszins schatplichtig is.
Wat Martha Skye Murphy te kort komt aan pakkende refreinen, wordt gecompenseerd met een indrukwekkende dynamiek. Soms zingt ze, vaker piept ze. Maar altijd binnen een fraaie muzikale omlijsting. Hoezeer het muzikale talent ook van de zangeres en haar begeleiders afstralen, op een gegeven moment snak ik als luisteraar wel even naar een ‘gewoon liedje’. En kijk, daar komt in de finale haar single ‘Stuck’ uit 2021 voorbij. Prachtnummer. Missie geslaagd. (pbr)
Fever Ray
Dat Fever Ray en hun band er stijlvol uit zouden zien, stond al van tevoren vast. Karin Dreijer verschijnt, zoals ongetwijfeld door velen gehoopt, als het roze getinte androgyne karakter Romance dat in de video’s voor het nieuwe album ‘New Romantics’ een interessante hoofdrol speelt. De verwachtingsvolle opener ‘What They Call Us’ zorgt direct voor spanning en kippenvel. Hoewel ook de rest van de show sterk is, valt het toch wat tegen dat al bij het derde nummer overgeschakeld wordt op de greatest hits modus met een aantal nummers van het self-titled debuut uit 2009. Met een ijzersterk nieuw album achter zich had Dreijer daar best tot het allerlaatste moment mee mogen wachten. (cdw)
Peter Zummo & Kakuhan
Trombonist Peter Zummo en het duo Kakuhan, bestaande uit producer Koshiro Hino en cellist Yuki Nakagawa, zullen verheugd zijn geweest toen ze hoorden dat ze in Amare mochten spelen. Die concertzaal van het Haagse conservatorium is namelijk gezegend met een prachtige akoestiek. Het optreden doet in alles aan Arthur Russell denken, en dat is ook niet zo gek want Zummo nam in de jaren tachtig muziek op met deze visionaire cellist waar hij goed bevriend mee was. Zummo bespeelt naast de trombone verschillende kleinere blaasinstrumenten terwijl Nakagawa laat horen hoe intens psychedelisch de cello kan klinken. In combinatie met Hino’s zorgvuldig gestileerde beats die continu door de zaal heen stuiteren, creëren Zummo en Nakagawa met hun instrumenten een prachtige bubbel van buitenaards geluid die door geen van de aanwezigen snel zal worden vergeten. (cdw)
Lees binnenkort op deze blog ook ons verslag over de zaterdag en zondag!