De dertiende editie van het Sonic Acts festival had niet te klagen over een gebrek aan aandacht. De vier dagen aan geluidskunst in diverse locaties verspreid over de binnenstad van Amsterdam waren drukbezocht. Gelukkig maar, want dat is wel eens anders geweest. Een terugblik op het muziekprogramma.
Deep Spaces: de donderdag
Na de vertoning van Fred Wordens experimentele film ‘1859’ – een overigens charmant spel van lichtvlekken en repetitieve vervorming van lichtinval op de lens – was het moment daar voor Thomas Köner en Jurgen Reble. Sinds 1992 werken de heren samen aan verschillende projecten en hebben elkaar gevonden in de vermenging van abstract beeld en geluid. Met het project ‘Materia Obscura’ staat de ervaring voor het oog voorop. Computergegenereerde beelden geven Rebles visie weer op de relatie tussen mens en natuur. Landschappen, organische structuren en DNA smelten in drie kwartier samen terwijl de sombere drones van Köner het gevoel van beleving moet aanwakkeren. De liefhebber van het geluid van Köner wordt helaas niet verwend. De drones en soundscapes zijn verstild en gedurende het gehele optreden ondergeschikt aan de visuals. Bij vlagen mooi, maar greep niet bij de strot. En heel af en toe was het zelfs een beetje saai. Maar dat maakt niet uit, want Haswell & Hecker zouden er snel voor zorgen dat elk gevoel van sluimerslaap sonisch werd vernietigd.
Florian Hecker toerde vorig jaar nog met Aphex Twin, nu brengt hij samen met Russell Haswell een vernietigende set aan gefragmenteerde noise. Een stotterende brij aan cut-ups wordt de zaal ingeslingerd. Lasers flikkeren aan en uit en verblinden het publiek. De lasershow is imposant en had ook op de betere stadionfeesten niet misstaan. De zwevende lichtstralen ontwijken met moeite de hoekige brokken distortion. Zwaar en doordringend, een geslaagde missie voor beide muzikanten. Er was gelukkig even tijd om bij te komen en tegen middernacht mocht Monolake samen met de Nederlander Tarik Barri de avond voltooien. De kale vierkwarts werkt groots bij goed geluid. Zijn gecultiveerde sound van digitale ambient, hoekige techno en minimalisme rolt over de dansvloer. Strak en opzwepend, precies zoals het moet zijn. Barri verzorgt de visuals, maar imponeert niet. Monolake is echter koning en stuurt ons grijnzend de nacht in.
Acoustic Spaces: de zaterdag
Kunst en wetenschap zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden in het werk van Yolande Harris, Berry Truax, Gilles Aubry en Annea Lockwood. Coryfeeën binnen de geluidskunst, elk met een eigen perceptie van geluid, techniek en structuur., maar met als bindmiddel fieldrecording. Daar werd gepassioneerd over gesproken tijdens de lezingen eerder die dag in De Balie. Tijdens het avondprogramma in wederom Paradiso maakten de woorden plaats voor het geluid.
Jacob Kirkegaard was de headliner en gaf een somber optreden weg waar trage drones dreven op beelden van instortende zandheuvels. Een synoniem voor destructie en vergankelijkheid. De bassen waren laag, heel laag. Het glaswerk achter de bar rammelde onrustig. Een contrast met de overige optredens van die avond. Gilles Aubry verkende ‘white noise’ op vliegvelden, Harris dompelde het publiek onder zeeniveau met haar pallet aan sonische onderwatergeluiden, en Lockwood liet de verbeelding spreken met haar etnische fieldrecordings van stad, natuur en mens. Het publiek werd gedwongen aandachtig te luisteren, de fantasie te laten spreken om zich te laten meevoeren door ogenschijnlijk alledaagse klanken. Een dunne lijn tussen muziek en geluidskunst werd bewandeld. En misschien niet iets voor een ieder, maar wel exemplarisch voor het uitdagende programma van Sonic Acts.
Beyond Space: de zondag
Normaliter alleen bevolkt door onrustige schoolkinderen, deze zondag was het Artis Planetarium bommetje vol met kunstminnende volwassenen voor de afsluitende avond van het festival. De ronde ruimte met 360 graden projectiemogelijkheid lag er imposant bij. Tel daarbij op de zestien speakers verstopt achter de wanden en de zintuigen moesten het wel druk krijgen. De Italiaan Tez begon met subtiele soundscapes en speelde met organische vormen boven de vele hoofden. Vervolgens was het schakelen naar vlotte ritmische elektronica waar zwart-wit blokkenspel imposant over het gehele scherm te zien was. Een prachtige ervaring om daarna snel door te starten met Evelina Domnitch, Dmitry Gelfland en Francisco Lopez. Domnitch manipuleerde projectoren, terwijl Gelfland en lopez het geluid verzorgden. Met name Lopez is briljant in zijn opbouw en liet de soundscapes met precisie erupteren. Een prachtig klanktapijt en even subtiel als mooi. Maar de avond werd toch echt bekroond door het stuk van Maryanne Amacher, uitgevoerd door Naut Humon en Edwin van der Heide. Dit eerbetoon aan de helaas overleden geluidskunstenares was een zinderend slot van het festival. Geen beeld, het planetarium was donker en slechts gehuld in muren van geluid. Bij vlagen deed deze uitvoering denken aan Troum vermengt met een Loren Dent. Van subtiel naar groots, van zwaar naar tergend. Dit was elektronica van de bovenste plank. Muzikaal het beste optreden van het festival, en een waardig slot. En na al die dagen van beeld – en geluidskunst gaf Naut Humon ons het volgende mee: goed geluid behoeft geen beeld. Dat leidt alleen maar af.