Afgelopen weekend vond in Berlijn opnieuw hét festival voor ‘character culture’ en animatie plaats: Pictoplasma. Drie dagen lang kwamen bezoekers uit binnen- en buitenland bijeen voor een programma met screenings en lezingen van kunstenaars en illustrators in het statige Kino Babylon, de Character Walk – een reeks exposities die langs nabijgelegen galeries en hippe winkels voert – en workshops in .HBC.
Tijdens de screenings kunnen de humoristische animaties rekenen op de meest enthousiaste reacties. Als leek heb ik zelf ook weinig met de wat minder directe of tragere filmpjes, waarbij opvallend vaak een protagonist door een bos of ander natuurlandschap reist, onder de klanken van lijzige indiemuziek. De zaterdagscreening kan mij het meest bekoren. Uitschieters zijn het bekroonde ‘Las Palmas’, waarin een peuter als dronken toerist figureert in een decor van marionetten en ‘Ecotricity – Collapsing Cooling Towers’ van de Zweed Fredrick Avén, waarin de iconische beelden van opgeblazen koeltorens tot leven worden gewekt. De torens strekken hulpeloos de armen naar elkaar uit als ze instorten.
Wat vooral opvalt aan de screenings is de afwisseling in stijlen en interpretaties: van het gitzwarte sprookje ‘Moxie’ van Stephen Irwin tot het grappige ‘Marcel The Shell With Shoes On, Two’ (deel één was vorig jaar te zien) van Dean Fleischer-Camp en van de donkere humor en herkenbare tekenstijl van Julia Pott’s ‘Belly’ tot de gelikte, wat kitscherige 3D-animatie van ‘Hello Bambi’ door de Amerikaan Faiyaz Jafri. Er wordt teruggegrepen naar de stijl van vroege tekenfilms, jaren 1980 computerspellen, dadaïstische collages én geëxperimenteerd met nieuwe technische mogelijkheden. Pictoplasma laat zien hoe veelomvattend ‘character culture’ is: een wereld apart, waar ik tot mijn bezoek Pictoplasma 2010 nooit eerder bij stil had gestaan.
Tijdens de lezingen krijgen animators, kunstenaars en illustrators de gelegenheid om te vertellen over hun inspiratiebronnen, hun werkwijze (zo wordt Andy Rementer door moderator Anna Henckel-Donnersmarck tot in de kleinste details ondervraagd over zijn favoriete potloden) en de wereld achter hun ‘characters’, die soms waanzinnig complex blijkt. Zo vertelt de Amerikaan Gary Baseman – gekleed in een decadent pak van bont – over de fantasiewereld achter zijn wat perverse, donkere maar speelse werk, die onder meer wordt gekleurd door zijn fascinatie voor maskers en het oorlogsverleden van zijn Joodse familie.
Nederland is goed vertegenwoordigd onder de sprekers. Vrijdag spreekt Florentijn Hofman, die kunst van gigantische proporties in de openbare ruimte maakt. Met veel gevoel voor humor legt hij uit hoe hij op het idee kwam om een gigantische badeend (26 meter hoog!) te maken, terwijl hij een kleine versie laat crowdsurfen over het publiek in Kino Babylon. Illustrator Raymond Lemstra vertaalt zijn fascinatie voor de symmetrie van Bauhaus ontwerpen en oude portretfoto’s in steeds abstractere figuren, terwijl het pop-surrealisme van kunstenaar Femke Hiemstra geënt is op antieke objecten en vintage typografie. Zaterdag spreken de Sauerkids, Mark Moget en Taco Sipma, die zich onder meer laten inspireren door auteur Gerard Reve – die zijn eigen stijl van romantische decadentie ontwikkelde – en de outsider art van Willem van Genk om hun herkenbare, rozegekleurde wereld te creëren.
Wat Pictoplasma uniek maakt is niet alleen het gevarieerde, inspirerende programma, maar ook en vooral de locatie, in het hart van het hippe Berlijn. De Character Walk leidt je langs kleine winkels en galerietjes waar je anders misschien niet was gekomen, met name in en rond de Torstraβe. Zo is er de geweldige zaak Bongoût waar prints en kunstenaarsuitgaven te koop zijn, onder meer van Loulou Picasso van het Franse ontwerperscollectief Bazooka. Een beetje een yuppenwijk is het wel, wat je terugziet in de on-Berlijnse prijzen van kledingwinkels, maar dat maakt het niet minder leuk om er te flaneren. En als je daar genoeg van hebt ga je gewoon even langs het lokale kraakcafé, met ‘Kein Bex, kein Latte, kein Bullshit und dann auch noch Selbstbedienung’ op de pui. Een pint kost 50 cent.
Een van de laatste lezingen wordt gegeven door de Amerikaan Joshua Ben Longo, die op zaterdagavond moe maar voldaan op het podium staat: het hele weekend werkte hij aan The Biggest Felt Monster Ever, een van de workshops in .HBC, waarbij bezoekers werden uitgedaagd om mee te werken aan een gigantisch monster van vilt en andere stoffen, in Longo’s herkenbare stijl. Hij geeft misschien wel het meest universeel toepasbare advies van Pictoplasma: “Take Risks. Love what you’re doing, and keep doing it”. Als Peter Thaler Pictoplasma 2012 daarna afsluit met een dankwoord, kan hij het niet laten om het clichématige ‘familiegevoel’ te benadrukken, en terecht. Tot in 2013!
Gezien: Pictoplasma, diverse locaties, Berlijn, 12 t/m 14 april 2012