In de Brusselse Anneessenswijk, op de kruising van drie straten, bevindt zich het bescheiden kunstencentrum ZSenne in een typisch herenhuis aan een klein, driehoekig pleintje. Dit was vrijdagavond de setting voor een performance van The Unholy, een groep bestaande uit het kunstenaarskoppel Lisa Jeannin en Rolf Schuurmans aangevuld met Per-Henrik Fredriksson. In feite is er daarenboven een vierde lid: de schildpad Vilhelm.
De Zweedse Jeannin studeerde ooit in Den Bosch en Antwerpen en is dus niet onbekend in onze contreien. Met haar werk, vooral bestaande uit installaties, stopmotionfilms en tekeningen, toont ze zich een meesterlijk verteller van eigenaardige parabels vol bizarre fantasiewezens. Haar Nederlandse echtgenoot is dan weer in hoofdzaak bezig met ingenieuze geluidsinstallaties. Samen wonen ze – met hun oude schildpad Vilhelm – ergens tussen Malmö en Stockholm, in een oud kerkje te midden van de Zweedse wouden.
Op het plein was een scene geïnstalleerd die bestond uit drie wanden en doeken die op de grond waren uitgelegd. Hoewel het optreden ‘Shadowtheatre’ heette, was alles aanvankelijk volledig zwart. Ook de drie protagonisten traden volledig in het zwart aan: beide heren met smalle broeken en pandjesjassen en de dame in een negentiende-eeuws kleed. Daarbij droegen ze allen ouderwetse hoge hoeden. Verder lag er een zwart keyboard en zagen we een klein fornuisje. In dit eerste deel werkte alles via de inversie van een schaduwspel; de overwegende donkerte werd doorbroken door enkele accenten zoals het vuur waarmee het kacheltje werd aangestoken, een ei dat daarop wat later werd gebakken, vuurwerkstokjes die werden gehanteerd in een choreografie en een witte bal waarmee Fredriksson kundig jongleerde.
Ondertussen werd het schouwspel begeleid door niemand minder dan Vilhelm. Jeannin deed in het verleden al muzikale performances met het diertje – ze liet hem met enige hulp traag over het keyboard wandelen en aldus drones produceren. In Brussel liep hij soms rebels van zijn instrument weg maar hoe dan ook kweet hij zich goed van zijn taak.
In het daaropvolgende deel werd een witte schijf op het middelste paneel onthuld. Hierop zouden dan daadwerkelijk schaduwen getoond worden onder begeleiding van tamelijk psychedelische klanken. Er kwamen vloeistofprojecties aan bod en een lineair voortschrijdend muziekmechaniekje. Het ponsstrookje ervan, dat langzaam langs de cirkel schreed, toonde een beknopt overzicht van de aardse evolutie: van een amoebe tot een dinosaurus. Later zouden ook grotschilderingen, precolumbiaanse kunstuitingen en kosmologische beelden het ronde scherm passeren. Wanneer het silhouet van een minimammoet zichtbaar werd, kwam plots een heuse roodharige, carnavaleske versie van het dier van achter de coulissen. Het maakte een dansje, engageerde even het publiek en verdween weer.
De daaropvolgende episode ving aan met kleurrijke stroken stof die over het decor schoven. In een mum van tijd was het zwart vervangen door een bont allegaartje van textiel. De spelers kwamen wederom op, deze keer in kostuums vergelijkbaar met de scene. Ze leken zich bovendien verdubbeld te hebben, want elk van hen droeg een pop mee met gelijkaardige kledij en maskers. Een volkse dans met deze poppen werd ingezet. Na dit geschakeerde tafereel volgde uiteindelijk de apotheose: stilaan richtte zich midden het decor een vreemdsoortig, opblaasbaar monster op in geel, rood en zwart – het had eerder iets grappigs dan werkelijk angstaanjagends. Het trio richtte zich tot dit grote gedrocht en debiteerde een tekst waarin gevraagd werd wat dit wezen was, waar het vandaan kwam en waarin duidelijk werd gerefereerd naar de oorsprong van fantasie en creativiteit.
In zijn geheel was dit een uiterst onderhoudende en vrij narratieve voorstelling die in lijn lag met eerdere kunstwerken van Jeannin en Schuurmans. Thema’s als kosmologie, evolutie en de kracht van de menselijke verbeelding werden op een mooie, soms ietwat romantische en kinderlijke wijze aangeraakt. Dat niet alles even gesmeerd liep en dat een en ander een gekunsteld tintje had en soms uit een andere tijd leek te komen, verhoogde het nostalgische, dromerige aspect. Precies daarin school de kracht van dit ‘Shadowtheatre’ van The Unholy.
Gezien: ZSenne Art Lab, Brussel, vrijdag 21 september 2012
The Unholy is op 26/09 nog te zien in ARTOTS, De Melkfabriek te Den Bosch.