Onder de titel ‘Art loves Technology’ pakt STRP Festival in haar vijfde editie groots maar een tikkeltje chaotisch uit. Er is veel interessant iconisch werk te zien en dat is zonder duidelijk plan kriskras tussen spannende hele nieuwe ‘uitvindingen’ geplaatst. Hierdoor krijgt een groot aantal werken niet de verdiende aandacht.
STRP-festival dat helemaal past bij het imago dat Eindhoven de laatste jaren met succes blijkt uit te bouwen vindt plaats op stadsgebied Strijp, waarop ook het Natlab staat. Kid Baltan experimenteerde er met de eerste elektronische muziek. In de expo-sectie van het STRP Festival heeft hij dit jaar ook een plekje gekregen, weliswaar onder zijn echte naam Dick Raaijmakers en met een projectie van zijn ‘Grafische Methode Fiets’. Naast een hoop andere pioniers en technologische artistieke breinen is hij opgenomen in de enorm ambitieuze tentoonstelling die het STRP-team toch duidelijk wat te hoog gegrepen was. Want STRP vond het wel eens een idee om voor de vijfde editie een halve eeuw Nederlandse media- en technologische kunst op een rijtje te zetten maar dat is uitgemond in een vrij onoverzichtelijk geheel van oud en nieuw en van interactief naast stilstaand waardoor een aantal ‘stilstaande’ werken, zoals de Disco for N/one van Mark Bain en de geprojecteerde documentaires over Gerrit van Bakels Tarim Machine of interviews met iconen uit de technologische kunstwereld in het niet verdwijnen. In tegenstelling tot een centrale kunstenaar, zoals Lawrence Malstaf vorig jaar, is nu dus gekozen voor een centraal thema. Nou ja, noem het een leidraad waarbinnen ruimte is voor veel uiteenlopend werk, waaronder wel degelijk een aantal zeer bezienswaardige stuks.
De expo die ook deze editie weer ondergebracht is in de rauwe Philips-fabriekshallen, is ingedeeld volgens drie periodes die verder niet chronologisch zijn aangehouden (waardoor het nut ervan ons een beetje ontgaat). De eerste periode is 1958-1980 en wordt in het programma omschreven als ‘de poëzie van de ethiek’. Deze wordt onder meer vertegenwoordigd door het typisch Nederlandse werk ‘Mill X Molen’ van Bert Schutter dat door zijn visuele schoonheid en eenvoud inderdaad een poëtisch bewijs is van de overlevingskans van mediakunst. Het werk bestaat uit twaalf tv-schermen die opgesteld zijn in een kruisvorm waardoor ze lijken op molenwieken in rust. Op die schermen zie je dan steeds een derde van een draaiende wiek voorbij draaien, zodat iedere rij steeds 1 wiek weergeeft. Maar doordat de geprojecteerde wieken bewegen over de gefixeerde schermen, verdwijnen ze af en toe uit beeld. Zo ontstaat een mooie simpele spanning tussen binnen en buiten beeld en tussen de kijker en het al dan niet tastbare ‘ding’.
3D pointillisme
Verder is bijvoorbeeld uit de derde periode 2000-2011, ‘de snelheid van de verbinding’, de première van Marnix de Nijs (1970) zijn ‘Exploded views 2.0’ indrukwekkend en van een aangename technologische schoonheid. Je kunt hierbij fysiek navigeren door een 3D-landschap dat aan elkaar is gebreid aan de hand van Flickr-foto’s die wereldwijd door toeristen werden geupload van trekpleisters als de Eiffeltoren. Je ziet op een enorm scherm een pointillistisch aandoende weergave van gevels en architecturale skeletten tegen een mysterieuze zwarte achtergrond. Hoe meer foto’s er op Flickr te vinden waren van een bepaalde plek of perspectief, hoe gedetailleerder het 3D-model ervan.
Ook de eenvoud waarmee ‘God’s Browser’ van Geert Mul (2010) communiceert, spreekt aan. Voor deze razendsnelle ‘random’ browser ontwikkelde Mul een generatief software-programma waarmee hij eindeloos veel beelden van internet kan halen. Hij brengt het fragmentarische van al die internetbeelden terug tot een soort aangename selectie. Er zitten namelijk geen beelden tussen van mensen in oorlog of van blote tieten. Veeleer zien we beelden van sterrenstelsels en andere organische dingen uit wetenschap en natuur, gemengd met herkenbaarder beelden. Als kijker stuur je de projectie en de selectie aan door met je hand langs een metalen staaf van een ouderwetse theremin (zoek maar eens op wat dat ook weer is) te bewegen.
Nano-stoel
Opmerkelijk is ook de ‘Nano Chair 2.0’, van Lucas Maassen, een Eindhovense ontwerper-kunstenaar met een diepgewortelde fascinatie voor de stoel. Deze stoel is met zijn drie micron de kleinste ter wereld en werd aangekocht door het Eames Office (VS). Best bijzonder voor een stoel die in een klein buisje in een etalagekast zit en die je met het blote oog niet eens kunt waarnemen. De kabouters juichen in hun paddenstoelen want de stoel ziet er op de uitvergroting uit als een zich lekker naar je lichaam vormend hebbeding.
De Kinetische machine ‘Revolve’ van het collectief Macular (2011) moet je ook even over je heen laten komen. Het is een spectaculair ronddraaiend geheel van led-lampen die in abstracte patronen in de ruimte worden gestuurd. Jammer is wel dat dit werk in de rommeligheid van het geheel niet helemaal tot zijn recht komt en dat je de stralen van de stroboscopische lampen niet zuiver kan ervaren. In de juiste setting had dit werk een veel krachtiger beeld kunnen opleveren.
Zelfmoord
En zo is het met nog een hoop meer werk. Er is de enorme zelfmoordmachine ‘The Delusion of Self Immolation’ van Erik Hobijn die weliswaar iconisch is, maar tegelijk wat ongemakkelijk parallel aan een wand is geplaatst waarop geprojecteerd is hoe dit werk ‘eigenlijk’ werkt. Live gebeurt er niets. Het doet denken aan de ervaring die je hebt wanneer je in een volksmuseum staat te kijken naar een reconstructie van een woonkamer uit de vorige eeuw. Hetzelfde voor de Strandbeesten van Theo Janssen. Het is STRP ondanks veel moeite niet gelukt een beest naar Eindhoven te halen en dus tonen ze maar drie projecties naast elkaar. Met daarvoor op twee wat verloren gelopen sokkels mini 3D-maquettes van twee beesten. Een erg schrale troost die net zo goed weggelaten had kunnen worden.
Heus, er zijn oprecht veel werken die de moeite lonen, zoals ook nog de tactiele science fiction film ‘The Origin of Creatures’ van Floris Kaayk, het wetenschappelijk serieus gemeende ‘Face Shift’ van Arthur Elsenaar en zeker ook het psychedelisch aandoende ‘Hydrogeny’ van Evelina Domnitch en Dmitry Gelfand, een soort aquarium waarin zuurstof van waterstof wordt gescheiden en kosmische bewegingen in door een laser aangelichte patronen vormt. Langsgaan blijft dus zeker de moeite, maar hou rekening met een vrij onrustige invasie van impulsen en ervaringen…
STRP Festival
Music, art and technology festival
18-27 November
Klokgebouw Eindhoven