Het nieuwe millenium werd op Studio Brussel ingezet met een nieuw programma op zondagavond. Duyster, een programma waarin presentatrice Ayco Duyster en samensteller Eppo Janssen nu al tien jaar proberen om het gevoel van zondagavond te vatten. In de afgelopen weken mochten ze naar aanleiding van dit tienjarig bestaan in verschillende interviews een poging wagen om uit te leggen welke muziek duyster genoeg is voor de zondagavond. Een moeilijke opdracht, zo bleek. Want het is meer dan de obligate singer-songwriters of postrock. Het is ook knisperende elektronica en indiepop. Reden voor deze reeks interviews was ook het verjaardagsfeest dat het programma vierde in een uitverkochte Ancienne Belgique in Brussel. Iets waar ze zoals Ayco Duyster zelf zei een aantal maanden geleden alleen maar van konden dromen. Die uitverkochte zaal (capaciteit: 2000 personen) zorgde er ook voor dat we enkel de concerten in de grote zaal zagen, de concerten in de veel kleinere club (capaciteit: 250 personen) gingen aan ons voorbij doordat we voor een gesloten deur stonden.
Opener voor ons in de grote zaal was het Belgische Isbells. De groep rond Gaëtan Vandewoude is, zeker in België, bezig aan een onwaarschijnlijk parcours. Trouwens ook in Nederland bouwt de groep gestaag aan een mooi verhaal. In april 2009 zagen we hun voor het eerst spelen in het café van het Leuvense STUK tijdens het mini-festival ‘Support Your Local Scene’. Hun allereerste optreden ooit. In oktober verscheen dan hun zelfgetitelde debuutplaat en zagen we tijdens de CD-voorstelling een groep die nog net iets te braaf hun plaat naspeelde. En nu, nu zijn we weer drie maanden verder en zien we in een volgelopen grote zaal van de Ancienne Belgique een groep die, ondanks de nervositeit, een dijk van een optreden neerzette. Er wordt rustig begonnen met ‘B.B. Chevelle’ waarna snel bekendere nummers als ‘Without A Doubt’ en ‘ As Long As It Takes volgden. Mooi was trouwens hoe Gianni Marzo ‘Without A Doubt’ inkleurde met muzikale verwijzingen naar Italiaanse volksmuziek. En de ‘Oeh-Oehs’ in ‘As Long As It Takes’ blijven telkens opnieuw voor kippenvel zorgen. Meer dan terecht dan ook dat de groep een bisnummer mocht spelen. Probleem dat dan opduikt is dat de groep al zijn nummers heeft gespeeld. ‘Reunite’ wordt dan maar hernomen. Alleen wordt nu de hulp van het publiek gevraagd. Het publiek mag het ritme van het nummer meeklappen en houdt dit wonderwel het hele nummer vol. Een handig trucje, misschien, maar het zorgt bij ons alleszins wel voor onversneden schoonheid. Het verwondert ons dan ook niet dat we uit de entourage van de groep verhalen horen die het beste doen vermoeden over internationale belangstelling.
Tien jaar Duyster is ook tijd om terug te blikken. En uit die terugblik blijkt dat Lou Barlow één van de meest gedraaide artiesten is. Niet alleen onder zijn eigen naam maar ook door zijn pseudoniemen Sebadoh, Sentridoh en The Folk Implosion. Zelfs Dinosaur Jr kwam aan bod in de afgelopen tien jaar. Meer dan terecht dan ook dat hij een plaats kreeg op de affiche van dit verjaardagsfeest. Barlow opende solo met een paar stukken vintage Sebadoh: ‘Skull’, bijvoorbeeld, uit Bakesale (1994). Twee zinnen ver – “There is history in this place / there are dragons to be chased” – en meteen was duidelijk dat Barlow hier niet geprogrammeerd stond uit nostalgische overwegingen, maar vooral omdat goede liedjes alle anti-folk, pre-postrock én avant-passé-jazz trends overleven. Barlow bewees met weinig middelen – een handvol goeie songs en het van Mike Watt geleende gitaar-drum-duo The Missing Men – waarom precies hij en niet een andere vierenveertigjarige slacker vanavond werd uitgeroepen tot Mister Duyster. Met The Missing Men erbij kwam Barlow ergens uit in de buurt van Dinosaur Jr. Dat er daarbij al eens ferm naast de maat gespeeld werd – het was dan ook de eerste show van de Europese tournee – kon ons voor één keer geen fuck schelen. Eindigen deed Lou Barlow opnieuw solo en daarbij greep hij ons nog eens stevig bij het nekvel. Geslaagd en alleszins beter dan een optreden uit 2005 dat hij in de kleinere club gaf. Een optreden dat volledig de mist in ging door de fles whisky die hij voor dat optreden uit had. Mooi dat hij zich hiervoor alsnog excuseerde.
De avond in de grote zaal werd afgesloten door het Amerikaanse The Low Anthem. Die leverden afgelopen jaar met ‘Oh My God, Charlie Darwin’ hun tweede plaat af. Een plaat waarop ze laveren in het niemandsland tussen Tom Waits en de akoestische Neil Young. Ze zien er dan misschien wel uit als een zootje ongewassen white thrash, maar éénmaal ze beginnen te spelen gaat de hemel open. Mooie, subtiele, trage folksongs van deze bende multi-instrumentalisten wurmen zich in ons hoofd. Een instrumentarium dat er trouwens, ook volgens Lou Barlow, behoorlijk bizar uitzag. Als je wil weten welke instrumenten ze gebruiken kun je terecht op hun myspace. Met dat bijzondere instrumentarium zetten ze een bloedmooie set neer met uitschieters als ‘Charlie Darwin’ en ‘To Ohio’. Helemaal mooi werd het toen de groep met zijn vieren in pure bluegrasstraditie rond één microfoon postvatte. Op het einde van de set werd het tempo opgedreven met het bonkige, rauwe ‘The Horizon Is A Beltway’. In de oververdiende bisronde kwamen ze terug met de intimistische parel ‘This God Damn House’, een nummer waarin frontman Jeff Prystowsky iets heel onduidelijks deed met twee GSM’s. Onduidelijk, maar mooi. Ze maakten nog een diepe buiging naar het publiek en daarna was het afgelopen. Wij maakten een diepe buiging terug, voor zoveel schoonheid. Ontroering was ons deel bij deze, diep in de Amerikaanse folktraditie gewortelde muziek. Het zou ons dan ook niet verbazen als dit zootje ongeregeld ‘The Last Waltz’ van The Band vaak op de platendraaier heeft liggen.
En zo eindigde, voor ons, het verjaardagfeestje voor Duyster. Al tien jaar zoeken ze op zondagavond de rand op van de popmuziek. Toch nog een kleine opmerking terzijde. Misschien was het jammer dat het brede spectrum dat aan bod komt tijdens het radioprogramma niet altijd aan bod kwam tijdens dit feest. Waar was de knisperende elektronica? Maar goed, dat is kritiek in de marge. Want we kregen wel twee uitstekende optredens en één goed optreden. En dat is meer dan een mens kan hopen op een winterse zaterdagavond.
Met dank aan Stijn Buyst