Novaya Zemlya

De Duitse geluidskunstenaar en fotograaf Thomas Köner heeft een patent op auditieve portretten van onherbergzaamheid, monochrome landschappen en kale verlatenheid, en dat wordt ook nog eens uitgewerkt op ‘Novaya Zemlya’, genoemd naar een regio bij ons beter bekend is als Nova Zembla: een Russische archipel die drie maal zo groot is als België en amper 3000 inwoners telt. Het is een wereld van leegte die in de tweede helft van de vorige eeuw vaak gebruikt werd voor nucleaire tests. En hier lijkt het wel alsof de nazinderende impact van de ontploffingen een hoofdrol mag spelen op deze aan de hand van onder meer field recordings samengestelde luistertrip. Het album, dat niet anders dan met een koptelefoon beluisterd mag/kan worden, gebruikt immers voortdurend enorm lage frequenties, waardoor je het ene moment lijkt te luisteren naar een auditief vergezicht en het andere onder het poolijs lijkt te verblijven, met het dempte geplof van echoënde explosies in de verte. Het driedelige werkstuk zet zo, ondanks de minimalistische aanpak, een fascinerende en rijke luisterervaring op, met ruisende golven die je als gure winden in het gelaat snijden, geïsoleerde vloeden van pulserende sonar en onder statische vervorming bedekte stemmen die even door de verlaten nederzetting van een Noordpoolexpeditie galmen. Bevat het tweede deel het meeste reliëf en een versmachtende sfeer, met steeds dieper onder de grond zakkende frequenties, dan laat het slotdeel een opener, haast hoopvoller geluid horen, met wat fragiele, zweverige melodieflarden die van een piano lijken te komen. Bij dergelijke muziek is voor velen de verleiding groot om het op een essayistisch verklaren te zetten met zwaarwichtige terminologie uit geschiedenis, geologie en filosofie, maar uiteindelijk kan niet genoeg benadrukt worden dat ‘Novaya Zemlya’ vooral zorgt voor een ongehoorde sensorische ervaring, een lesje in impact via spaarzaamheid.

tekst:
Guy Peters
beeld:
ThomasKoner_NovayaZemlya
geplaatst:
ma 5 jan 2015

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!