Na het recent drieluik ‘Electronics’ waarin Zeitkratzer de samenwerking aanging met contemporaine componisten/musici, komt het Duitse elektroakoestische ensemble nu met een serie rond belangrijke componisten uit de tweede helft van de vorige eeuw. Onder de noemer Old School klinkt tongue-in-cheeck, maar meestal neemt Zeitkratzer zichzelf héél serieus start het gezelschap de serie met werken van respectievelijk John Cage en James Tenney. Van Cage zijn drie stukken uit zijn laatste periode gekozen. De drie stukken – ‘Four6’ (1992), ‘Five’ (1988) en ‘Hymnkus’ (1986) zijn voorbeelden van de balans die Cage in die periode vond tussen instructie van de componist en vrijheid voor de uitvoerenden. Van alle drie de stukken bestaat geen partituur, alleen partijen die gespeeld moeten worden, met de stopwatch bij de hand. Cage heeft aangegeven hoeveel instrumenten moeten worden gebruikt, maar niet welke; hij heeft (meestal) tijdsintervallen voorgeschreven waarbinnen een instrument een toon moet inzetten en afbreken, maar geen nauwgezet begin- en eindpunt. die tegelijkertijd of afwisselend zijn te horen. Dat biedt enerzijds vrijheid van interpretatie, maar stelt de uitvoerenden ook voor keuzen hoe tot een geheel te komen. Zeitkratzer is beslist geslaagd: de drie stukken, voornamelijk bestaande uit aanhoudende geblazen en gestreken tonen die verschuiven, elkaar volgen of worden gestapeld, zijn fraai uitgevoerd. Ook de opbouw van de cd als geheel is geslaagd te noemen. Dat kan ook worden gezegd over de cd met composities van Tenney. Eerlijk gezegd kende ik deze componist niet, maar Zeitkratzer zorgt voor een meer dan aangename kennismaking. Al zijn hier gespeelde stukken hebben te maken met de structuur van aanzwellen en wegsterven – Swell Music, noemde Tenney zelf zijn composities – waarbij de plaatsen van climax, harmonische verschuivingen, frequenties en dergelijke, nauwkeurig zijn aangegeven. Behalve voor ‘Koan’ waarbij de interpretie vrij is op basis van summiere instructies. Dat het ruim tien minuten durende stuk wordt uitgevoerd op tam tam zal niemand raden. Het wordt verteld in de cd-boekjes met goede uitleg. De lange, minimale stukken op beide cd’s zijn zorgvuldig uitgevoerd, op zn Zeitkratzers. Ik ben benieuwd naar de aangekondigde Old School-afleveringen met werk van Alvin Lucier en Morton Feldman.