‘A Tribute to…’ Telkens ik het lees in de agenda van deze of gene concertzaal, cultuurtempel of podiumcafé, ben ik terstond op m’n hoede. Want het gebaar op zich is vrijwel altijd lovenswaardig- het is ontstellend hoe snel belangrijke artiesten richting vergetelheid kunnen sukkelen, en dan is het altijd mooi dat iemand zich over zijn erfenis ontfermt, het afstoft en even terug in de schijnwerpers plaatst- al is het dan maar voor één avond. Maar hoe schoon ook de idee, het resultaat kan alle kanten uit. Bloedeloze hommage, geforceerde imitatie, beschamende verkrachting- ik heb het allemaal al vaker gezien dan een creatief en genietbaar eresaluut, alle goede bedoelingen ten spijt.
Zo is het voor muzikale helden, en zo is het in’t kwadraat voor komieken. Want meer nog dan de voordracht van een streep muziek, is het plegen van een goeie bak even succesvol als de vertolker- en zo onlosmakelijk met zijn persoon verbonden. Dus wat aan te vangen met een komiek wiens humor het zelfs niet moet hebben van pointes, maar van zoiets ontastbaars als het spel met fictie en werkelijkheid? Andy Kaufman was zo doordrongen van zijn eigen kunst, dat zelfs zijn dood, nu 25 jaar geleden, als een mogelijke in scène gezette prank wordt beschouwd. Met zo’n figuur als onderwerp, kom je er niet vanaf met wat nagespeelde sketches.
Gelukkig hebben de samenstellers van ‘Kaufman Leeft!’ dat probleem op voor de hand liggende, maar daarom niet minder succesvolle wijze omzeild: ze gingen aan de haal met Kaufman’s zelfverklaarde status van ‘zang- en dansman’, en vergrepen zich (vrijwel) niet aan krampachtige reproductie van zijn succesnummers- die sowieso hem, en hém alleen op het lijf geschreven stonden. Bij elke act werd slechts het concept, de kiem van een Kaufmaneske performance eerbiedig geleend. Om er dan in de geest, maar niét in de voetsporen van de meester zelf, hun eigen ding mee te doen.
Dat resulteerde in een avond humor van wisselende kwaliteit- maar dat is gewoon onvermijdelijk met zo’n uitgebreide ensemblecast. Gastheer van dienst was Iwein Segers, wiens act me nooit eerder een glimlach kon ontlokken, maar die nu waarempel moeiteloos m’n sympathie wegdroeg. Zelfs de korte talkshows met o.a. Maaike Neuville als zijn ex-lief, al waren ze dan duidelijk in scène gezet in navolging van Kaufman’s tv-show, werden zo spontaan gebracht dat je van goeie luim graag je disbelief ging suspenden.
En zo waren er wel meer aangename verrassingen- alsof iedereen z’n beste beentje voorzette om het feestvarken van de avond toch maar voldoende eer te betonen. Vitalski’s voordracht van een indrukwekkend lange binnenrijm was gewoon hilarisch, en Wim Helsen’s onbeholpen versie van Kaufman’s act/song ‘I Trusted You’ (= deze versregel, maal een keer of 100, over een al even simplistische gitaarriff) had voldoende eigen smoel om geen flauw doorslagje te wezen- ook met dank aan het subliem incompetente begeleidingsduo. Daarover gepraat: de prankster Kaufman had waarschijnlijk óók smakelijk kunnen lachen met de vondst om Vlaanderen’s proto-rockster Tim Vanhamel een hele show lang op het podium te zetten verkleed als bomma, om hem in totaal drie (3) rudimentaire akkoorden te laten spelen.
Zoals gezegd: voor elke geslaagde act was er wel een minder moment. Manou Kersting’s balkanmaffioso was nogal ééndimensionaal, en het item ‘Worstelen met komieken’ was te los uit de pols om de hele duur te amuseren. Het Kaufman-tiepetje Tony Clifton is dan weer wat te iconisch geworden om nog te choqueren, alhoewel vertolker Gunter Lamoot (gokken we) een verdienstelijke (zij het wansmakelijke) poging deed. Maar wat we het meest geslaagd vonden, en dat leek me in dit geval toch het belangrijkste, was de juiste sfeer van de hele avond, Kaufmanesk en toch oervlaams: de majorettes tussen de pauze, de constante branie op het podium, het aantreden van de échte Eddy Wally (!) tijdens de finale- die dan maar liefst drié nummers integraal opvoerde. Het werd nooit tezeer ‘net zoals Kaufman’, maar altijd genoeg ‘à la Kaufman’.
En en passant werd nog eens een hele zaal- en als we op de camera’s mogen afgaan: binnenkort ook een televisiekijkend stukje Vlaanderen- herinnert aan het theatergenie dat Kaufman was. Meer dan een komiek, en bovenal een warm mens. Hij ruste in vrede, of hij lache zich momenteel nog steeds een hernia.