Jack Rose pakte zijn biezen op Sinterklaasdag. Vic Chesnutt koos kerstdag om te volgen. Mark Linkous wachtte tot de carnavalsperiode – niet eens zo’n gekke keuze voor wie de hoes van ‘Vivadixiesubmarinetransmissionplot’ kent. Ze zijn daar in de eeuwige jachtvelden dus aardig op weg om een soort alt.-Travelling Wilburys te vormen. Of een Monsters of Death Folk, als u wil.
You are a car / You are a hospital / I’d walk to hell and back / To see you smile / On saturday
You are a star / You are a sea of air / I play great keyboards / Of horses’ teeth / On saturday
(om maar eens géén direct aan de dood gelieerde tekstregel te citeren)
“Mark Linkous (Sparklehorse) leeft nog drie uur na zelfmoordpoging met shotgun” titelden de websites van De Morgen en Het Laatste Nieuws eergisteren (6 maart) synchroon en helaas even taalvast als smaakvol. Wij gingen er even van uit dat de man nog in leven was. DM en HLN lieten het daar niet bij en vermeldden en passant ook nog even de “extensive facial and cranial trauma” waarvan sprake zou zijn geweest. Dat Linkous de uitgang koos middels een ouderwets schot hagel is informatie waar wij niet op zaten te wachten. Dat hij bovendien ook nog eens drie uur lang heeft afgezien wilden we al helemaal niet weten. Maar laat ons hier vooral niet de rekening maken van onderbezette internetredacties die in het weekend trachten toch nog iets te maken van een persbericht over iemand waarvan ze misschien nog nooit gehoord hebben, laat staan dat ze ’s mans platen hebben gehoord. Wij hebben die platen wél, dus wij hebben makkelijk zeuren. Als ze ons zouden vragen om binnen het uur een In Memoriam te schrijven voor – pak ‘m beet en hout vasthouden – Mika, we zouden ons òòk tot Googletranslate en Belga wenden.
Zelf leerden wij Mark Linkous in 1995 kennen met ’s mans debuutplaat ‘Vivadixiesubmarinetransmissionplot’ – via een gekopieerde cassette, zoals het toen hoorde. Een Maxell XLIIS cassette om meer precies te zijn: dure dingen waren dat, die we reserveerden voor iets wat écht de moeite leek. En die twee songs die we op het toen nog gangmakende Studio Brussel gehoord hadden leken ons écht de moeite. Guided By Voices kenden we al, maar Palace Brothers en Smog waren nog onbekenden. Een paar beluisteringen lang was ‘Viva…’ dus de meest griezelige en confronterende plaat die we ooit gehoord hadden. Gefluisterde – bijna gestamelde – teksten, tergend trage arrangementen en een algeheel gothisch sfeertje. Dat het tempo nu en dan de hoogte in mocht, veranderde daar niets aan. Eenmaal onze angstspieren volkomen verlamd waren, stonden we open voor de onweerstaanbare pracht van de liedjes – én de interludia (luister maar eens naar Ballad of a Cold Lost Marble). Na vijf beluisteringen waren we zeker: iets mooiers hadden we nooit gehoord. Zowel wat betreft arrangementen als wat betreft songs zou onze standaard nooit meer dezelfde zijn. Als wij uw verder voortreffelijk pop-, thrash-, free improv-, avanthop- of postfunkensemble al eens afgezeken hebben in Gonzo (circus): blame it on Mark L.
Op basis van ‘Viva…’ was al duidelijk dat Linkous niet bepaald een Vrolijke Frans was. Voor de slechte verstaanders nam Linkous in 1996, middenin een tournee met Radiohead, een bijna fatale cocktail van slaappillen, alcohol en ander lekkers. Twee minuten lang was Linkous zelfs officieel dood. Hij schoot er uiteindelijk nét niet zijn benen bij in. Het volgende concert dat we van Sparklehorse zagen – Pukkelpop 1997, als we ons niet vergissen – speelde hij dan ook op krukken. Het kan ook vanuit een rolstoel geweest zijn. Het enige wat we nog zeker weten is dat de rillingen in groepjes van vijf over onze rug marcheerden.
Mark en de beestjes
In 1998 bereikte ons mooi filmmateriaal – Loladamusica – waaruit niet alleen ML’s liefde voor oude motoren (Moto Guzzi) en wagens (Dodge Charger) bleek, maar ook zijn schone relatie met moeder natuur. ’s Mans erf krioelde van de honden en de paarden en meer dan één schildpad uit Virginia overleefde enkel en alleen omdat Linkous zijn kar aan de kant zette om een handje toe te steken bij het oversteken: “karma opbouwen”.
Na ‘Viva…’ volgden nog tamelijk snel twee erg mooie platen – Good Morning Spider (1998) en It’s A Wonderful Life (2001). Op die laatste werd hij bijgestaan door Tom Waits – de adoratie was wederzijds. En toen werd het vijf jaar lang stil. In de tussentijd boorden twee vliegtuigen zich in de Twin Towers. Linkous kon het beeld van vallende lichamen lang niet van zijn netvlies branden. Als hij het erover had, haalde hij voor de zekerheid meteen uit naar George Bush: “alleen al van ‘m op tv te zien word ik fysiek misselijk”. Linkous was géén redneck, ook al woonde hij dan op een ranch in Virginia. Later verkaste hij naar een berg in North Carolina. Boven de wolken zelfs, als die maar laag genoeg hingen. Het was daar zo feëriek dat Linkous soms maandenlang niet van zijn berg kwam. Maar het waren niet alleen de Twin Towers en zijn mooie woonomgeving die Linkous ervan weerhielden nieuw werk op de wereld los te laten; de man was ook in depressies en de bijhorende slechte medicinale gewoontes hervallen. Maar eens raakt het geld op, natuurlijk. Linkous zag zich verplicht om toch weer een plaat te maken.
Die plaat uit 2006 – Dreamt For Lightyears in the Belly of a Mountain – hebben we aan ons laten voorbijgaan. Teveel berichten over middelmatigheid weerhielden ons van aanschaf. Our bad. Sparklehorse was ook live vaak een kwestie van erop of erover. We herinneren ons heroïsche discussies tussen zij die het geniaal en zij die het rotslecht vonden. Maar steeds kreeg de almaar wisselende backingband de schuld.
Dangerhorse of Sparklemouse?
De laatste jaren gonsde het van de geruchten over een samenwerking met Danger Mouse. Dangerhorse of Sparklemouse zou die plaat gaan heten, daar waren Linkous en Mouse het nog niet over eens. Iggy Pop, Vic Chesnutt, Flaming Lips en Frank Black zouden gastvocalen verzorgen en David Lynch stond erop het artwork te maken. Om redenen die nog steeds onduidelijk zijn – maar EMI zou lastig gedaan hebben over rechten – is die release er tot vandaag niet. Of meer precies: er is een boek uitgegeven met een blanco cd.
Het laatste wat we van Mark Linkous in huis haalden was In the Fishtank 15, een samenwerking met Christian Fennesz op het Nederlandse Konkurrent. Die plaat blaast hier nog regelmatig en tot plezier van het algemeen door de huiskamer. Klinkt precies zoals je je een samenwerking van Fennesz en Sparklehorse voorstelt: wondermooi dankzij de dubbele portie weerhaken.
Naar het schijnt zou er ergens een bijna afgewerkte Sparklehorse-plaat klaarliggen. Iets zegt ons dat EMI dit keer niet héél lastig gaat doen om die uit te brengen.
We weten niet of Mark Linkous een vrouw nalaat. Maar als het nog steeds om het meisje uit de elfde song van ‘Viva…’ gaat, hopen we voor haar oprecht dat ze dat – nochtans bloedmooie – lied nooit meer hoeft te horen.