Zaterdag. Dag drie van Roadburn, gevuld met in verdriet gedrenkte black metal en het betonen van eer aan zij die gevallen zijn. ‘Requiem aeternam dona eis’, Roadburn. Maar ook: celebra vitam! Want de muziek zal immer voortbestaan.
Black metal requiem
Op het grote podium van 013: daar en nergens ander hoort de Brusselse band Wolvennest thuis. Hun vorig jaar verschenen tweede lp ‘VOID’ laat horen waarom. In 2017 speelden ze nog in het veel te kleine Extase. Daar werden nadien belangrijke lessen uit getrokken. Een groots geluid vraagt en verdient namelijk ruimte. Tegelijkertijd is die sound zo caleidoscopisch dat het geheel moeilijk te duiden valt. Wolvennest staat voor gelijke delen (Noorse) black metal, krautrock, postpunk, dark ambient, doom en hypnotiserende psychedelica; dat alles ruimschoots gedrenkt in occultisme. Roadburn 2019 was de gelegenheid om die nieuwe plaat in zijn totaliteit voor te stellen en voor die gelegenheid werd het zestal (met drie gitaristen!) aangevuld met twee gastzangers (die ook op die ‘VOID’ te horen waren): Alexander Frohn van de Duitse black metalband Ruins Of Beverast en Ismail Khalidi. Wolvennest speelde geen concert, maar bracht een seance waarbij beeld en geluid perfect samenvielen en elkaar versterkten. Wolvennest was een poort waardoor we een andere dimensie instapten en in die zin symbolisch voor alles waarvoor het festival staat: grensverleggend.
Er hing die dag ook een zware zwarte schaduw over het festival omwille van het overlijden van Michiel Eikenaar, charismatische frontman en tekstschrijver van Nihill en Dodecahedron, twee internationaal bejubelde vertegenwoordigers van de al jaren florerende Nederlandse (experimentele) black metal. De aimabele man stierf de dag voordien, na een slepende ziekte, uitgerekend tijdens zijn festival. Op zaterdag bestond het volledige programma in het Patronaat uit bands die op de een of andere manier schatplichtig waren aan of geïnspireerd door Eikenaar. Onder de noemer ‘Maalstroom’ speelden die dag Witte Wieven, Turia, Tenzij De Horde en Dodecahedron niet alleen vreselijk verschroeiend, maar werden tristesse en verslagenheid afgewisseld met hoop en liefde. Je kan veel zeggen over black metal; je kan er zelfs meewarig je schouders over ophalen, maar je kan niet zeggen dat het fake of oppervlakkig is. Dit was echt en doorleefd. Dat Eikenaars oude band Dodecahedron het voor elkaar kon krijgen om alsnog die avond te spelen – en hoe?!- verdient niets dan respect. Het werd een eerbetoon zoals hij het zelf had gewild.
Genadeloos. Apocalyptisch. Uitputtend. Slopend. En vol oprechte emotie. Nooit eerder met een krop in de keel, tranen in de ogen, knikkende knieën en woede om dit vreselijke onrecht een black metalshow doorzwommen. Dit was niets minder dan een emotionele uppercut. Dat doet op geen enkele manier afbreuk aan de concerten van Turia en Tenzij. Integendeel. Samen met Laster, Iskandr of Fluisteraars brengen zij momenteel de interessantste black metal van de afgelopen jaren. En dan hebben we het niet louter over Nederland, maar mondiaal.
Samenkomen in sludge
Op het hoofdpodium was er ook aandacht voor een andere gevallen muzikale strijder. Vorig jaar overleed de Amerikaanse bassist en zanger Caleb Scofield vlak voor Roadburn. Die editie was er al aandacht voor het heengaan van de muzikant van onder meer Cave In en Old Man Gloom door een speciaal ingelast concert van Adam McGrath en Stephen Brodsky in Het Patronaat, alwaar zij akoestische nummers van Cave In speelden. Dit jaar stond Cave In zelf geprogrammeerd op het hoofdpodium. Met natuurlijk weer Brodsky (tevens van Mutoid Man), die dit jaar erg druk was met ook nog het optreden met Old Man Gloom en een gastoptreden bij Marissa Nadler op de zondag. We spraken hem kort over zijn Roadburn-ervaring en hij gaf aan dat het optreden met Cave In een ‘unifying moment’ was (het volledige interview met Brodsky verschijnt later deze week). Dat was het niet alleen voor de band, maar ook voor de toeschouwers. Een volle 013 werd volledig meegezogen in de combinatie van hardcore en melodieuze, alternatieve gitaarmuziek. Een ‘we love you Caleb!’ vanuit het publiek somde het geheel perfect op.
De Scofield-connectie was even daarvoor al in gang gezet op datzelfde hoofdpodium door de band Sumac, waar een van onze sludge-helden de gitaar en zang voor zijn rekening nam: Aaron Turner. Juist, de man van ISIS, maar ook van Mamiffer en Old Man Gloom. Sumac speelde in 2017 nog in Het Patronaat, maar de volle bak ingewikkelde postmetal van het superdrietal (dat naast Turner nog bestaat uit Nick Yacyshyn van Baptists en Brian Cook van Russian Circles) klinkt toch echt het fijnst als het geluid zo hard en helder mogelijk is. Iets dat negen van de tien keer het geval is in de 013 en zo ook deze keer. Het ritmisch headbangen is bij Sumac altijd wat lastig, omdat je nooit weet of er weer een tempowisseling plaats gaat vinden, maar het plezier was er bij ons niet minder om.
Voor Turner was het nog niet zijn laatste performance van de dag, aangezien hij later in een nieuwe samenwerking met Will Brooks (van Dälek) en de Belgische kunstenaar Dennis Tyfus Het Patronaat nog zou afsluiten onder de noemer Doolhof. Iets dat ons op voorhand deed watertanden, maar de gelijktijdigheid van het optreden van Jaye Jayle zorgde ervoor dat we dat toch aan ons voorbij moesten laten gaan. Niet dat we de band uit Louisville, Kentucky niet eerder aan het werk hebben gezien (sterker nog, dit werd de tiende keer in de afgelopen drie jaar), maar een loyaliteitsgevoel bleek sterker dan de hang om onze nieuwsgierigheid te behagen. We werden echter niet teleurgesteld, aangezien de mannen onder aanvoering van Evan Patterson wederom een heerlijk zompig, zuiderlijk Amerikaanse set van donkere folk en alternatieve Americana brachten. Ook Emma Ruth Rundle kwam nog even een liedje meedoen met haar man, en ondanks het geouwehoer van een aantal mensen kwam de pracht goed over. Fijne afsluiting van een intense, emotionele dag.
Gezien: Roadburn 2019 – Tilburg – zaterdag 13 april 2019
Tekst: Serge de Pauw en Niels Tubbing – Foto’s: Paul Verhagen
