De muziek van Space Afrika heeft een radicale transformatie ondergaan: van in nevel gehulde dub techno naar nietsverhullende ambient. Joshua Reid en Joshua Inyang goten zo hun ziel en zaligheid in hun nieuwste opus. Het resultaat ‘Honest Labour’ is volgens Space Afrika ‘een genezend werk, voor onszelf én de mensen om ons heen.’
‘We plaatsen de primitieve geluiden van elektronica in onze directe omgeving.’
Joshua Reid en Joshua Inyang lieten zich als Space Afrika altijd al inspireren door hun omgeving. Tegenwoordig laat het duo zich vooral sturen door de tijd waarin we nu leven: politieke onrust, de pandemie en persoonlijk verlies hebben de afgelopen jaren van hun leven getekend. Hun muziek is daarvoor een uitlaatklep geworden, waarin ze datgene kwijt kunnen wat niet in woorden uit te drukken valt. ‘We kunnen met zekerheid zeggen dat de afgelopen twee jaar de zwaarste periode uit ons leven is geweest, door een veelvoud aan redenen,’ beschouwt het duo. ‘Met Space Afrika hebben we gelukkig een creatieve uitingswijze gevonden waarmee we kunnen reflecteren op die tijd. We kunnen onze gevoelens en emoties haast als een vorm van therapie in muziek vangen.’
Het ontwapenende en emotioneel oprechte ‘Honest Labour’, het nieuwste album van Space Afrika, is een overdenking van de gechargeerde tijd waarin we nu leven en daardoor inderdaad een vorm van muzikale therapie. Maar om te duiden hoe dat album op de wereld van nu en het leven van Reid en Inyang reflecteert, is het belangrijk om eerst terug te gaan naar het begin en uit te pluizen hoe Space Afrika aanvankelijk begon als een product van een specifieke plaats en een specifiek moment.
Osmose
Opgroeien in en rondom de postindustriële, grijze architectuur van Manchester leidt meestal tot een intieme verbondenheid met uiteenlopende takken van de elektronische muziek: uit Detroit overgevlogen techno, kosmische experimenten uit Sheffield en de wilde rave-sounds en wulpse garage uit de rest van het land hebben een onzichtbare stempel op de industriële uithoeken van het Verenigd Koninkrijk gedrukt. Onder de noemer ‘Space Afrika’ vond daardoor een bijzondere osmose plaats: al die rondzwervende stijlen sijpelden door in de muziek van de Joshua’s, zonder de verplichting dat ze zich aan de genreconventies van hun inspiratiebronnen hoefden te houden.
Het duo brak in 2014 door met de contemplatieve en melancholische dub techno van ‘Above The Concrete / Below The Concrete’; abstracte clubmuziek gehuld in een nevel van ambient, bas, echo, galm, ruis en found audio. De muziek klikt soms wel in de bekende patronen van techno en house – de four-on-the-floor, de clap op de twee en de vier, de hi-hat ertussenin als een interpunctie van het ritme – maar op de belangrijkste momenten gooit Space Afrika die houvast juist overboord. Geluiden worden naar de uiteindes van het stereoregister geduwd, samples spelen achterstevoren af, krakende drummachines lijken te bezwijken onder de lage frequenties die zich door de ruis moeten bewegen. Space Afrika zweefde zo altijd ergens tussen eerbetoon aan en deconstructie van hun spirituele voorgangers.
Het is precies die tegendraadse lezing van elektronische muziek die Reid en Inyang aanvankelijk opzochten. Over een gammele Zoom-verbinding beschouwen ze het prille begin van Space Afrika: ‘Ik ben blij dat je het tegendraadse element in onze vroege muziek oppikt,’ begint Inyang vanuit Manchester. ‘Het is niet zo dat we popmuziek op zijn kop wilden zetten, maar we zochten wel naar andere perspectieven op de club en de invloed die zulke muziek op ons had. Dit project was al sinds het begin, toen we nog helemaal geen muziek op de computer konden maken, ontstaan vanuit het idee om te experimenteren met de bron van al die geluiden, het dans-continuüm waar we onderdeel van zijn. Vandaar ook de naam Space Afrika: we plaatsen de primitieve geluiden van elektronische muziek in onze directe omgeving.’
Reid, inmiddels woonachtig in Berlijn, maar op moment van spreken reizend door Georgië, vult aan: ‘De tijd die Josh en ik doorbrachten buiten de club is net zo belangrijk voor ons als de nachten dat we wél in de club stonden. Wat we daar hoorden, vloeide over in al die busritten, treinreizen, telefoontjes en nazitten die ervoor en erna kwamen, in en rondom plaatsen als Leeds, Bradford of Manchester. In dat prille begin maakten we waarschijnlijk de meest naïeve en onvervalste periode van Space Afrika mee.’
Dagboek
De geschiedenis van Space Afrika is daardoor ook de geschiedschrijving van Reid en Inyang, alsof het project een muzikaal dagboek is van twee jongemannen die opgroeien in het door muziek doordrenkte Manchester aan het begin van de 21ste eeuw. Ontwikkelingen in het privéleven van Reid en Inyang resoneren daardoor sterk in hun muziek, die een zwaardere emotionele lading, een meer ongegeneerde vorm van sentimentaliteit en een hogere politieke en sociale urgentie heeft gekregen. Toen een opeenstapeling van crisissen zich voordeed – onder meer de presidentiële verkiezing van Donald Trump, het Brexit referendum, de moord op George Floyd en de Covid-19-pandemie – maakten allerlei breuklijnen die al die tijd al onder de muziek van Space Afrika lagen, zich plotsklaps kenbaar.
‘Ineens zat de wereld vol met emotie en spanning,’ blikt Inyang terug op de afgelopen jaren. ‘Er gebeurde zóveel tegelijkertijd, maar ondertussen zaten wij allebei ook gewoon nog vast aan een 9-tot-5-baan. De gesprekken, de emoties en de gevoelens van die extreem moeilijke tijd waren haast te groot om te kunnen bottelen, maar Joshua en ik realiseerden ons ook dat we een platform hadden, dat we ons in een positie bevonden waarin we onze stem konden laten horen, dat juist dit hét moment was dat onze stem gehoord kon worden. Zo werd Space Afrika een project om in muziek te vangen wat de rest van de wereld misschien ook wel voelt, maar dan wel vanuit ons hoogstpersoonlijke perspectief.’
Inyang en Reid gebruikten hun eigen radioshow op NTS om concreet te maken wat altijd al in hun muziek verborgen lag: reflecties op kwetsbaarheid en verlies, maar ook op collectieve kracht en solidariteit. Het resulteerde in de uitzending van hun hybride mixtape ‘hybtwibt?’ (Have You Been Through What I’ve Been Through?), een radicale en emotioneel gelaagde collage van ambient, post-club en found audio die de crisis van het moment weerspiegelt. De genre-formaliteiten van hun vroegere werk zijn verruild voor aan elkaar geweven, beatloze soundscapes die worden bijgestaan door spraakmemo’s, fragmenten uit nieuwsuitzendingen en bijdragen van muzikanten in Space Afrika’s netwerk. Het caleidoscopische project vangt een wereld in vervoering en ontroering. De synthesizer van vroeger ziet zich steeds vaker vergezeld door de viool, de gitaar, de piano en andere analoge instrumenten.
‘Voorheen namen we altijd de tijd om lang aan onze muziek te werken, om ook met rust te boetseren wat in ons hoofd zat,’ vertelt Reid over het unieke maakproces achter ‘hybtwibt?’. ‘Nu was er opeens de druk om direct te reageren wat er in onze omgeving gebeurde.’ Inyang vult aan: ‘Muziek onderhoudt een dialoog en we hadden op dit moment iets te zeggen, dus het enige wat we konden doen was naar buiten treden en communiceren wat we voelden en meemaakten.’
Genezend
Ongeveer anderhalf jaar later is er met ‘Honest Labour’ een vorm van reflectie in Space Afrika’s emotioneel oprechtere variant van muziek getreden. ‘Persoonlijker dan dit zal het niet worden,’ vertelt Reid over het maken van dit album. ‘We zijn in het proces enorm beïnvloed door onze aanpak bij ‘hybtwibt?’. Tegelijkertijd staat dit album helemaal op zichzelf en is het precies wat we op dit moment willen maken, zeggen en delen.’ Inyang vult aan: ‘Je krijgt altijd het album van ons dat we voor ons gevoel moeten maken. We vergaderen en workshoppen ons werk niet, we maken het gewoon. Dit is een album dat we hebben gemaakt voor onze geliefden, voor onze familie, voor onze voorouders. Wij zien dit als een genezend werk, voor onszelf én de mensen om ons heen.’
De betekenis van de titel ‘Honest Labour’ heeft meerdere lagen: een daarvan is een ode aan de grootvader van Inyang, wiens bijnaam ‘Honest Labour’ was, vanwege zijn deugdzaamheid, eerlijkheid en betrouwbaarheid; kwaliteiten die bij Space Afrika hoog in het vaandel staan. Tegelijkertijd is dit album meer dan een verkenning van de familiestamboom van Space Afrika. ‘Eigenlijk is dit het album dat onze wereld en al onze gevoelens van de afgelopen twee jaar probeert te vangen,’ concludeert Inyang wanneer hij nadenkt over de plek van ‘Honest Labour’ in hun oeuvre. ‘We proberen hier geen flarden te delen, maar juist alles in onze muziek te stoppen, zoveel als dat er in ons zit.’
En juist daar slaat de titel van het album ook op, stelt Inyang. ‘We hebben dit nooit gedaan voor status, voor roem of voor geld. Allebei hebben we nog steeds een fulltime baan. Wat we met Space Afrika maken is daardoor nog altijd puur, pure arbeid, een product van liefde, zorg en aandacht. Iets wat we met iedereen willen delen. Wij zijn een product van onze tijd, van onze omgeving – de muziek die we samen maken, is wat we aan de wereld terug kunnen geven.’
EXTRA: ‘Who’s who?’ van een nieuwe post-club-generatie
Net als ‘hybtwibt?’ luistert ‘Honest Labour’ weg als een rijke en gelaagde collage vol vreemde toevoegingen, invloeden en zijsporen. Een fascinerend onderdeel van het album zijn de vele andere artiesten die in banen rondom Space Afrika cirkelen en bijdrages leveren op dit album. Dat zijn meestal jonge, vernieuwende makers, generatiegenoten en peers van Space Afrika, die hun eigen plekje uitkerven in het postmoderne muzikale landschap van vandaag de dag.
Een opmerkelijke naam is bijvoorbeeld Blackhaine, een pseudoniem van de multidisciplinaire, uit Lancashire afkomstige en in Manchester woonachtig kunstenaar Tom Heyes, die in zijn rauwe, rafelige spoken word de duisterdere kanten van zijn onderklasse-afkomst onderzoekt. Afgelopen jaar werd Blackhaine als eerste artiest ooit geselecteerd voor een residentie in samenwerking met online muziekplatform FACT.
Andere opvallende gastartiesten zijn de jonge zangeres Guest, een onderdeel van internetcollectief Young Echo dat radioburen is met Space Afrika op NTS, en LA Timpa, de in Nigeria geboren en in Toronto opgegroeide experimentele zanger die onderdeel is van toonaangevend experimenteel label Halcyon Veil.
Ongrijpbaarder zijn de toevoegingen van kinseyLloyd, HforSpirit en Bianca Stout, die vluchtige internetsoundscapes met post-trap-beats en stoffige, lo-fi hiphop combineren in hun eigen, tegendraadse werk.
Bij elkaar genomen zijn deze jonge artiesten een soort nieuwe ‘Who’s who?’ van het postclubtijdperk, waarin – net als in de muziek van Space Afrika – genreconventies en muzikale regels aan de laars worden gelapt ten faveure van experiment, vernieuwing en emotionele oprechtheid.
De drang om samen te werken, een bijproduct van radio maken voor NTS en het zodoende opbouwen van een netwerk, wordt ook op gereflecteerd in het videowerk van Tibyan M Sanoh, die videoclips voor verschillende nummers op ‘Honest Labour’ heeft gemaakt. Eerder werkte Sanoh, een digitale kunstenaar, met Space Afrika aan de experimentele korte film ‘Untitled (To Describe You)’.