Afgelopen donderdag werd in de met bomen aangeklede Bergkerk in Deventer de Witteveen+Bos prijs voor Kunst + Techniek uitgereikt aan geluidskunstenaar Geert-Jan Hobijn. En hij bewees dat ook ingenieurs – die zich doorgaans bezig houden met het beperken van geluidsoverlast – enthousiast worden van geluid maken met theremins en mixers.
Die matrix van 66 bomen stond er immers niet zomaar. De bomen – in potten – vormden de dragers van het nieuw geluidskunstwerk ‘Composed Nature’ van laureaat Geert-Jan Hobijn. Aan elke boom was een eenvoudige huis-tuin-keukenmixer – denk aan de moulinex-mixer van je moeder – bevestigd, alsook een lichtje. Op commando van de bezoeker werden de bomen verlicht en werd er in het luchtledige gemixed, wat een ander soort geruis opleverde dan de wind die doorgaans door de bomen raast. Een compositie ook die bij tijd en wijle de bezoekers van deze feestelijke avond deed opschrikken uit hun conversaties. Daarom is het ook aangewezen om op een rustiger moment rond te dwalen tussen de in rijen opgestelde boompjes in deze prachtige oude kerk (op een berg-‘je’).
Toegankelijk
Minstens zo apart is de achtergrond van de Witteveen+Bos prijs voor Kunst + Techniek. Het gebeurt niet vaak dat een bedrijf – in dit geval een ingenieursbureau – een culturele prijs instelt die zich richt op de verbinding tussen kunst en techniek en dat ook op een consequente manier jarenlang blijft doen. Eerdere laureaten waren onder andere Edwin van der Heide, Geert Mul, Dick Raaijmakers en Angelo Vermeulen. Dit jaar koos de jury – onder leiding van Todays Art-directeur Olof van Winden – voor de flamboyante Geert-Jan Hobijn.
Ooit was hij de bezieler van Staalplaat in Amsterdam en nu opererend als Staalplaat Soundsystem vanuit Berlijn. Hobijn was lange tijd een buitenbeentje in de kunstwereld. Met zijn installaties was hij vaak te zien op festivals zoals Todays Art, Urban Explorers en Oerol, maar zijn werk werd doorgaans niet als ‘echte kunst’ beschouwd of als té toegankelijk om kunst te zijn. Met deze prijs komt daar wellicht verandering in, zeker nu geluidskunst meer en meer de weg vindt naar het grote publiek en ook de (grote) musea dankzij pioniers als Hobijn.
Boekje
En toch… Hobijn doet niets volgens het boekje. Of toch. Een kort dankwoord, maar geen speech voor een publiek dat vooral uit relaties van Witteveen+Bos bestond. Met het speciaal voor deze tentoonstelling ontwikkelde ‘boek’ dat een 7inch, een theremin of een analoog optisch schijfje bevatte en instructiekaarten werd er een live performance met de hulp van het publiek gehouden. Het liep niet helemaal als gepland, maar de heren en dames gingen toch vol enthousiasme aan de slag met de bijgeleverde batterijen en fietslichtjes. ‘Heel bijzonder’ hoorden we dan ook vaak uit de mond van ingenieurs – die ook ‘kunstwerken’ maken – en andere genodigden. (Een impressie van de avond kun je hier bekijken).
En dat maakt het een beetje jammer dat aan dit project de komende weken geen publieksprogramma – bijvoorbeeld concerten, performances en workshops bij andere kunstplekken in Deventer – is verbonden. De insteek van Hobijn is immers om geluidskunst toegankelijk te maken voor een breed publiek – van welgestelde dames tot kinderen. Het zou voor Witteveen+Bos ook een gelegenheid zijn om dit waardevolle initiatief ook bij een groter publiek bekend te maken, en het goede voorbeeld te geven aan andere bedrijven om op een inventieve manier experimentele kunst te steunen. Gelukkig kun je wel de expositie nog bezoeken tot 7 december 2014.
De expositie ‘Om’ is nog tot 7 december te zien in de Bergkerk in Deventer. Bij de expositie hoort een door Houdbaar prachtig vormgegeven boek met 7inch, microfoon, speaker en batterij, alsook essays van Jorinde Seijdel en Douglas Kahn. Meer info vind je hier. Op woensdag 12 november is er een gesprek met Geert Jan Hobijn in het kader van het Deventerse sciencecafé. Alle praktische info vind je hier.
Lees het interview van Peter Vercauteren met Geert-Jan Hobijn in Gonzo (circus)#61.