Een aantal artiesten van het Duitse electronica label Raster-Noton mocht gedurende het Amsterdam Dance Event (ADE), twee dagen gebruik maken van het geavanceerde geluidssysteem/instrument 4Dsound, opgesteld in het Amsterdamse Compagnietheater.
Het ruimtelijke 4Dsound systeem verovert langzaam de elektronische muziek. Dit keer was een opstelling gemaakt in de grote en hoge zaal van het Compagnietheater. Hier stonden vijftien zuilen in een grit opgesteld van vijf bij drie. Hiertussen lag een verhoging van circa een halve meter, waaronder negen subwoofers lage. In iedere zuil zaten op een afstand van ongeveer 90 cm drie speakers. Op deze manier ontstond een installatie waar tussen het publiek mocht rondlopen en kon ervaren dat het geluid werkelijk van alle kanten zou komen.
De Berlijnse muzikant Frank Bretschneider heeft zijn apparatuur midden tussen de zuilen opgesteld. Zijn minimale bliepjes en clicks lijken overal vandaan te komen. Hij laat ze ronddraaien door het sound systeem op verschillende hoogtes. Het mooist klinkt dat als ze uit de bovenste speakers van de zuilen komen. Door de akoestiek en de hoogte van de zaal, lijken de klanken vanuit het plafond op ons neer te dalen. Ondanks zijn moderne, digitale apparatuur, hij gebruikt onder andere een octatrack, horen we toch plotseling analoge geluiden en weet hij zelfs een paar mensen aan het dansen te krijgen.
De Duitser Grischa Lichtenberger treedt vanachter de PA op. Wel heeft hij een soort kunstobject van vilt als herkennings en aandachtpunt opgesteld tussen de zuilen waar af en toe een grommende geluid komt. Hij is meer van de zware synthesizerklanken, die de hele zaal vullen. Maar vooral werkt hij met de subwoofers. De vloer en het publiek trilt mee. Een gewone luispreker kan geen geluid beneden de 40hz weergeven. De subwoofers kunnen echter tot 16hz gaan, wat erg laag is. Vooral met de broken beats van Grischa Lichtenberger is dat een hele ervaring. Tijdens de performance van Senking (Jens Massel uit Keulen) was het in eerste instantie even zoeken naar de artiest. Dankzij de 4Dsound iPad Interface kon hij gewoon tussen het publiek rondlopen met zijn iPad. Hij speelt vooral met de verticaliteit van het geluid. Hij laat dreigende geluiden los boven onze hoofden, zodat jet het idee krijgt onder de muziek door te lopen. Maar ook trakteert hij het publiek op cleane beats die van alle kanten op het rondlopend publiek af komen.
Op vrijdagavond is de sfeer anders. Het is nu de beurt aan Sasu Ripatti uit Finland, met name bekend als Vladislav Delay, het vlaggenschip van Raster-Noton. Hij doet een optreden van drie uur in een totaal ander ambiance dan gisteren. Hij staat relaxt in het midden van het 4Dsound systeem met een joint (!) binnen handbereik. Om hem heen ligt het publiek als ware het de zeventiger jaren. Hij gooit een onafgebroken stroom van drones, donkere ruis, clicks en machinale geluiden uit over het publiek. Je hoort tegelijk verschillende thema’s uit diverse hoogtes komen. En klinken daar ook niet wat tracks van zijn album ‘Kuopio’! Dit is beslist rauwere muziek dan de vorige avond. Precies om middernacht stopt hij. Na afloop verteld hij onder de indruk te zijn van de onbeperkte mogelijkheden van 4Dsound. Maar dat hij die nog lang niet allemaal onder de knie heeft want “You only have two hands”.
Gezien: Vladislav Delay, 4D Sound. Compagnietheater. 17 oktober 2014