Sinds 2017 runt Saphy Vong het label Chinabot vanuit Londen. Het label is een collectief van gelijkgestemde musici en beeldend kunstenaars die zich mengen in de eigentijdse dialoog over wat Aziatische muziek of identiteit was, is of kan zijn. Dit jaar viert het label zijn vijfjarig jubileum.
Vong werd geboren in een Thais vluchtelingenkamp. Zijn ouders waren op de vlucht geslagen uit angst voor de Cambodjaanse Rode Khmer van Pol Pot. Daarna groeide hij op in de Franse stad Nancy en ontdekte daar de punkscène die fundamenteel is geweest in zijn leven. Punk bracht hem op het spoor van het maken en promoten van kunst. Als tiener zong hij in punkbands en werd hij gestimuleerd door het compromisloze en maximalistische DIY-ethos: zelf zines, posters en flyers maken en mensen enthousiasmeren om langs te komen bij evenementen. ‘Ik heb in de punkscène geleerd hoe je een verhaal vertelt en een echte boodschap overbrengt’. Later begon hij zich als kunstenaar verder te ontwikkelen door beeldende kunst te studeren en – voornamelijk autodidactisch – dieper te duiken in de interactie tussen muziek en beeld, onder andere bij animaties.
Voorprogramma’s
Vanaf 2008 begon Vong met veel plezier onder de noemer Lafidki (en later ook het pseudoniem Neo Geodesia) experimentele elektronische muziek te maken en uit te brengen. Terwijl hij met zijn muziek door (Zuidoost-)Azië tourde, begon het idee voor Chinabot, dat al zo’n twintig jaar in zijn hoofd zat, steeds concretere vormen aan te nemen. Hij zag er veel bijzondere artiesten, jong en oud, wier werk onderbelicht bleef. ‘Ik tour al mijn hele leven en heb daar veel vrienden ontmoet. Ik ben altijd benieuwd naar de lokale voorprogramma’s. Het tegenovergestelde dus van de beroemde dj die alleen maar naar een stad komt voor een optreden, naar het hotel gaat en weer naar huis vliegt.’ Zo bouwde hij een gemeenschap op en kwam hij uiteindelijk in 2017 op het punt om vanuit de diaspora in Londen een eigen label te beginnen met als focus het ontdekken van nieuwe Aziatische artiesten en hen te helpen om zichzelf promoten.
Spamnetwerken
De kern van het soort artiesten dat je op het label kan verwachten zit op verschillende manieren verborgen in de naam. ‘De labelnaam komt van een Khmer-naam, ‘Chinabot’. Het was ook een beetje sarcastische verwijzing naar de tijd waarin in het westen alle Aziaten gecategoriseerd werden als Chinezen.’ Daarnaast is de naam een verwijzing naar de enge kant die technologieën met zich meebrengen: ‘Ik hou van het idee van spamnetwerken en de angst van de Verenigde Staten ten opzichte van China.’
In deze eigenzinnige DIY-geest brengt Chinabot albums en compilaties uit op analoge cassettes, plaat en mp3. En soms ook op usb, of met stickers. ‘Zowel digitale als fysieke media zijn geweldig, we willen ons niet beperken tot slechts één vorm, maar we zijn nog steeds een fysiek label. Het object is nog steeds belangrijk voor ons en het helpt om artiesten te ondersteunen als ze live optreden.’ Chinabot-evenementen in het competitieve Londen kunnen inmiddels rekenen op een vast nieuwsgierig publiek dat vertrouwen heeft in hun programmering waarin experimentele ambient, synthpop en rave versmelten met diverse Aziatische traditionele muziek.
Stemmingssystemen
Het label probeert om de representatie van Azië in de kunst uit te breiden. Vong stoort zich aan het vaak stereotype beeld van Aziatische artiesten, waarbij er minder aandacht wordt besteed aan de muziek. ‘Het gaat vaak meer om trends met dj’s die coole kleren dragen en veel volgers hebben op sociale media. Het is slappe hap, niets nieuws.’
Azië is natuurlijk ook meer dan China en Japan. Het continent brengt cultureel meer voort dan wat Vong ‘de techno-oriëntalistische esthetiek’ noemt, die alomtegenwoordig is in de huidige golf dystopische cyberpunkfilms en -games.
Als voorbeeld van hoe het ook kan noemt Vong een aantal artiesten die vanuit hun intense ervaringen als vluchteling of vanuit de diaspora met hun kunst op hun Chinabot-uitgaves interessante, oprechte verhalen vertellen. ‘Pisitakun komt uit Thailand, maar is nu als politiek vluchteling in Portugal gevestigd omdat er geen democratie meer is in Thailand. Al zijn kunst richt zich tegen de Thaise monarchie. Yokubari is dan weer Japans-Burmees, maar verhuisde naar de Verenigde Staten toen hij jong was. Je kunt die mix van inspiratie horen in zijn werk als drummer of beeldend kunstenaar. De muziek van de Zuid-Koreaan Jaeho Hwang ten slotte, is geïnspireerd door zowel de Londense clubscène als traditionele Koreaanse instrumentaties.’
Een van de meest interessante recente ontwikkelingen die hij in Azië is tegengekomen is Nusasonic, een meerjarenproject waaraan hij zelf ook als artiest heeft deelgenomen. Nusasonic duikt in het brede spectrum aan experimenteel geluid en muziekcultuur in Zuidoost-Azië en wil deze geluiden in dialoog met de rest van de wereld helpen dekoloniseren, onder meer door het dekoloniseren van stemmingssystemen in muzieksoftware. Ook de in Londen gevestigde Irakese muzikant en oed-speler Khyam Allami houdt zich hiermee bezig en zal zo bijdragen aan een bredere en diepere kennis van Aziatische muziek bij musici wereldwijd.
ASEAN
Tussen alle drukke labelwerkzaamheden door, blijft Vong zijn eigen kunst verdiepen, vooral tijdens zijn jaarlijkse verlof. In het politiek rumoerige verkiezingsjaar 2018 was hij in Cambodja, in opdracht van The Museum Siam in Bangkok en samen met veldopname-artiest Julien Hairon (die onder de naam Judgitzu releaset op Nyege Nyege), om Cambodja te vertegenwoordigen voor ‘As((ear))n’, een tentoonstelling over het geluid van ASEAN-landen. Met Jaeho Hwang tourde hij door Azië en in december 2019 was hij in Wuhan voor een concert, een maand voordat hij voor het eerst over Covid hoorde. Op het moment van schrijven is Vong een aantal weken in Cambodja om de laatste hand te leggen aan zijn volgende Neo Geodesia-release die volgend jaar uitkomt, de opvolger van het tijdens de lockdown geproduceerde album ‘2562 Neon Flames’.
‘Het wordt steeds moeilijker om tijd te vinden voor mijn eigen kunst. Ik besteed simpelweg veel tijd aan het helpen van andere artiesten. Ik ben de afgelopen vijf jaar een beetje overstelpt door het label, een voltijdse baan en mijn eigen muziek. Natuurlijk plannen we volgend jaar opnieuw veel uitgaves en shows, maar ik wil alles wel een beetje afremmen.’