2019 zit er nu echt op. Onze medewerkers blikken terug op hun cultuurjaar. Vandaag is het de beurt aan Peter Bruyn. Hij blikt terug op de muziek die het jaar voor hem kleurde.
“…
Leuk idee hoor, een lijstje waarin al mijn culturele hoogtepunten van 2019 door elkaar staan. Maar tegelijk ook weinig realistisch. Ik heb afgelopen jaar weliswaar meer gelezen dan voorgaande jaren, maar dat waren in meerderheid boeken van vóór 2019.
Ik ben eindelijk aan die – erg goede – Kim Gordon autobiografie toe gekomen. En aan een vuistdikke biografie van Howlin’ Wolf die ook alweer van een jaar of vijftien geleden dateert. En wat dingen van Hanna Arendt en Walter Benjamin die nog veel ouder zijn. En ja, ook een paar romans uit 2019.
Maar om op basis van die willekeur – cadeautjes! – een lijstje samen te stellen, dat gaat mij toch wat te ver. En hetzelfde geldt voor exposities en films, terwijl het aantal theaterproducties dat ik afgelopen jaar bezocht op de vingers van één hand te tellen.
…”
Analyse
“…
Des te meer ging ik naar concerten. Toch wel vier tot vijf keer per week, schat ik. En ik heb ook tientallen nieuwe albums gehoord; wellicht zelfs honderden. Daar kun je wat mee. Daar valt iets uit te selecteren.
Ook heb ik eind 2019, zoals ik al meer dan tien jaar doe, een statistische analyse gemaakt van de zestig Jaarlijstjes die het muziekblad OOR traditiegetrouw in het eindejaarsnummer publiceert.
Daarbij gaat het mij niet om de inhoud en/of de kwaliteit van de betreffende albums, maar om ‘eensgezindheid’ van de respondenten te onderzoeken. En die blijft opmerkelijk.
Immers, in deze tijd dat via internet vrijwel alle muziek die waar ook ter wereld geproduceerd wordt voor iedereen toegankelijk is, verwacht je eigenlijk een maximum aan individuele lijstjes. Geen twee mensen zijn hetzelfde, zou je zeggen. Toch blijkt er bij het maken van lijstjes sprake van een serieuzer kuddegedrag dan je misschien zou hopen.
Daarbij is ook de mens en veranderlijk wezen en dat levert – wat mij betreft althans – per dag een ander lijstje op. Al blijven er natuurlijk constanten. Dat geldt zowel voor concerten als voor albums. Daarom is het aardig dat mij tussen begin november en eind januari wel drie of vier keer gevraagd wordt een jaarlijstje te maken. Wie al die lijstjes van ditzelfde jaar naast elkaar legt krijgt misschien een beetje een beeld van mijn smaak. Een heel klein beetje.
…”
Lijstje
Laat ik beginnen met mijn albumlijstje 2019:
1. Why? – Aokohio
2. Siskiyou – Not Somewhere
3. VanWyck – Molten Rock
4. Kim Gordon – No Home record
5. Thurston Moore – Spirit Counsel
6. King Midas Sound – Solitude
7. 75 Dollar Bill – I was Real
8. Bijma/Oliver/Mulder – Picatrix
9. Andreas Spechtl – Strategies
10. Moor Mother – Analog Fluids of Sonic Black Holes
11. Neil Young – Colorado
12. Jon Rose & Alvin Curran — Café Grand Abyss
“…
Tot zover. Bovenstaande nummers één en twee stonden ook op de bovenste plekken in mijn persoonlijke lijstje dat ik bij Oor inleverde. En al snel waren de opmerkingen niet van de lucht: “Daar heb je Bruyn weer met z’n excentrieke piep-knor muziek.”
…”
Blend
“…
Maar uitgerekend de top van mijn lijstje is juist hartstikke ‘pop’ – ook nu weer, dus. Why? is het groepsvehikel van rapper en songschrijver Yoni Wolf die begin deze eeuw onderdak vond bij het destijds toch behoorlijk hippe hiphop-label Anticon – remember Clouddead? – en een volstrekt originele ‘blend’ van folk en hiphop ontwikkelde die live ook fantastisch werkt.
Maar uitgerekend als hij deze plaat maakt, waarop twintig jaar experimenteren perfect samenkomt, zijn alle trendgevoelige blikken een andere richting gekeerd en blijf ik dus de enige met ‘AOKOHIO’ in het lijstje.
Iets vergelijkbaars geld voor Siskiyou. Wie herinnert zich Great Lake Swimmers nog? Begin deze eeuw produceerde de groep rond zanger en sogschrijver Tony Dekker – een Canadees met Nederlandse roots – schitterende delicate popliedjes.
Een jaar of tien geleden besloten twee muzikanten uit de band van Dekker, Colin Hueber en Erik Arnesen, ook een eigen band op te zetten. Pop, waarbij subtiel met samples en elektronica gespeeld wordt – een beetje zoals The Books in het vorige decennium.
De platen worden uitgebracht bij het uiterst respectabele Constellation label. Een hele ‘gewone’, maar tegelijk heel ‘goede’ popplaat dus. Maar blijkbaar langs iedereen heen gegaan.
…”
Openbaring
“…
VanWyck is wat mij betreft de Nederlandse pop-openbaring van 2019 – hoewel dit al haar tweede plaat is. Maar tegelijk staat ze wat mij betreft al naast die andere Nederlandse popmuzikanten die ver van de Anouken, Dotans, Kensingtons en kornuiten blijven. En die in lijstjes veel te zelden aan bod komen, omdat de aantrekingskracht van Engelse of Amerikaanse rock nu eenmaal zoveel sterker is.
VanWyck heeft en adembenemend singersongwriteralbum gemaakt. Maar ik had die derde plek evenzeer gegund aan Meindert Talma, Katadreuffe, Grey Pants, Stakbabber, Nits, Alex Roeka, The Sweet Release of Death, Wouter Planteijdt, The Irrational Library, Paulusma, Iguana Death Cult, I am Oak, Fine China Superbone of Katharina Bornefeld.
Kim Gordon staat boven haar ex en met reden. Ik had voorheen her en der andere muziek van Gordon buiten Sonic Youth gehoord. Maar ik had nooit verwacht dat ze met zulke sterke songs zou komen. Terwijl Thurston Moore gewoon met het album kwam dat van hem verwacht werd. Een bovengemiddeld goed album trouwens – dat weer wel.
…”
Aangrijpend
“…
‘Solitude’ van King Midas Sound is een aangrijpend album. Wat mij betreft minstens zo aangrijpend als Nick Caves alom geprezen ‘Ghosteen’. King Midas vergat echter het dramatische persoonlijke verhaal erbij te leveren dat Cave wel had en wat Ghosteen vleugels gaf.
De eerste keer dat ik 75 Dollar Bill hoorde was ik onmiddellijk ‘om’. En dat was nog voor het duo een groot verhaal in The Wire kreeg. Deze mannen combineerden JJ Cale met Neu! en daaruit ontstond de ultieme meditatiemuziek, of werkmuziek, of fietsmuziek, of ‘eindeloos-naar-het-plafond-staar-muziek’ of vol zelf maar wat in.
In december bleek ‘I was Real’ ook ‘plaat van het jaar’ bij The Wire, maar in ons land werd hij helemaal nergens genoemd – nou ja, in één lijstje dan.
…”
Grenzeloos
“…
Stemkunstenares Greetje Bijma, altvioliste Mary Oliver en pianiste Nora Mulder – die eind 2019 ook de Willem Breuker Prijs in ontvangst mocht nemen – hebben alle drie een lange ervaring in het Nederlandse jazzcircuit en besloten een trio te vormen, Picatrix, dat lak heeft aan genres en gewoon grenzeloos musiceert.
En wat gold voor VanWyck zou ik hier kunnen herhalen: Een lange reeks afgelopen jaar verschenen Nederlandse jazzplaten zou met even vel recht op deze plek kunnen parkeren.
En dan denk ik even an Frank Rosaly’s Todos de Pie, aan Native Speaker rond saxofonist Natalio Sued, een het Orquesta del Tiempo Perido rond gitarist Jeroen Kimman, aan het Xavier Pamplona Septet rond Ziv Tauberfeld, Michael Moore en pianiste Marta Warelis en aan de broers Guus en Wim Janssen.
Op negen in mijn lijst het soloalbum van Andreas Spechtl, de man achter het nog steeds niet tot Nederland doorgedrongen Ja, Pank!, een stel vrijwillige ballingen uit Wenen die in Berlijn neergestreken zijn. Duitse, en vooral Duitstalige muziek lijkt nog altijd een ‘no-go’ van de Nederlandse popliefhebber en Spechtl is en van de mensen die onderstreept hoe zonde dat is. Wat daadkracht en creativiteit betreft zou je hem een continentale Thom Yorke kunnen noemen.
…”
Urgent
“…
Moor Mother is wat mij betreft misschien wel de belangrijkste Amerikaanse muzikante die de laatste tien jaar is opgestaan. Haar werk is urgent, confronterend en ook muzikaal helemaal van deze tijd. Een vrouw die het in zich heft om verzetsicoon te worden. Voor dat dit album verscheen hoopte ik dat die zo goed zou zijn, dat de titel ‘plaat van het jaar’ onvermijdelijk zou blijken.
Dat is uiteindelijk niet het geval. Vergeleken met haar vorige solo-album, en zeker met de plaat die ze met de jazzgroep Irreversible Entanglements maakte, vind ik Analog Fluids of Sonic Black Holes toch en tikkeltje minder Maar Moor Mother blijft voor mij een van de belangrijkste artiesten van het afgelopen decennium. Misschien wel de belangrijkste.
Op plek elf staat Neil Young, omdat een lijstje zonder Young simpelweg onmogelijk is.
En op twaalf het bijzondere impro album van twee veteranen – Jon Rose en Alvin Curran – die hun composities titels geven als ‘Adorno’s Boiled Egg’ en ‘Marx on Safari’. Dan sta je bij mij al in het jaarlijstje voordat ik nog maar één noot van de muziek gehoord heb. Ik schreef er trouwens ook al wat over.
…”
Buitennissig
En dan nog de concerten. Ik kan natuurlijk wel en handvol optredens noemen waar ik erg naar uitkeek en die ook erg mooi bleken – Motorpsycho, Alex Roeka, Black Midi, ach het zijn er tientallen.
Maar de concerten die mij het meest bijbleven waren de onverwachte, de buitenissige, de ongewone.
Zo reisde ik in juli afgelopen zomer mee met de oude Haarlemse bluesman Oscar Benton, die in Nederland nog slechts enkele tientallen fans naar zijn concerten weet te trekken, naar Roemenië, waar hij naast Beth Hart headliner was op een vierdaags openlucht-bluesfestival.
Benton is in een aantal Oosteuropese landen nog altijd een legende vanwege het nummer ‘Bensonhurst Blues’. En zo stond de Haarlemse veteraan daar voor tienduizend mensen te zingen. Je kunt het allemaal terugzien op Youtube.
Of het concert van AMM dat ik begin september in Berlijn meemaakte. Eindelijk weer eens als trio, inclusief Keith Rowe. Dat maakte het bijzonder. En hoe vaak maak je dat nog me? De gemiddelde leeftijd van het trio is inmiddels tachtig.
Of de plaatpresentatie van The Grey Pants – het sprankelpopduo van Henk Koorn en Elke van Zevenbergen – oktober jongstleden in het atelier boven Henks Haagse studio. Iedereen die er moest wezen was er ook. Ons-kent-ons op z’n leukst.
…”
Gekkenhuis
“…
Of die boottocht dor Berlijn – blokje Spree en Landwerkanaal – ter herdenkling van de legendarische undergoundband Ton Steine Scherben, eind augustus, waarbij de nog levende oudleden van de groep – plus wat aanhang – twee uur lang Scherbensuccessen speelden en zongen. De rillingen liepen mij over de rug.
Of die avond tijdens dat weekendje Keulen in november, dat we in soort een gekraakte bouwkeet op een industrieterrein terecht kwamen – ergens voorbij Ehrenfeld – waar een Zwitserse undergoundband speelde waar ik nog nooit van had gehoord – Omni Selassi. Het begon allemaal uren te laat, maar toen het eenmaal begon was er meteen en soort unieke Velvet Underground sfeer. Ze zijn nog steeds niet in Nederland geweest, maar hun debuutsingeltje Sylvester Stylonce ligt hier op mijn buro.
En tenslotte, de onbetwiste klapper, eind mei vorig jaar heb ik eindelijk de huisband van mijn Berlijnse stammkneipe Zum Goldenen Hahn live gezien. The Golden Cocks heten ze. En het was een gekkenhuis. Menen die op de tafels en de bar dansten. Vrouwen van flink in de tachtig met Motörhead- en AC/DC T-shirts die zo ongeveer de groupie uithingen. Tandenloze punks die met hun honden pogo’den. Je moet er bij geweest zijn om je er een voorstelling van te kunnen maken.
Wat muziek al niet teweeg kan brengen!
…”
Tracklist
Why? – Apogee / The Rash / Peel Free – AOKOHIO (Joyful Noise Recordings)
Siskiyou – Stop Trying (Jubilant Reprise) – Not Somewhere (Constellation Records)
VanWyck – Supermarket Line – Molten Rock (Concerto Records)
The Grey Pants – Reverend Frank – We Love Ria (Excelsior Recordings)
Stakbabber – Liquid – Stakbabber (Bandcamp)
Alex Roeka – Wereld Op Drift – Rauwe Genade (Excelsior Recordings)
Kim Gordon – Air BnB – No Home Record (Matador)
Thurston Moore – Alice Moki Jayne – Spirit Counsel (Daydream Library)
King Midas Sound – You Disappear – Solitude (Cosmo Rhythmatic)
75 Dollar Bill – I Was Real – I Was Real (Glitterbeat Records)
Andreas Spechtl – The Separate – Strategies (Bureau B)
Moor Mother – Black Flight (feat. Saul Williams) – Analog Fluids Of sonic Black Holes (Don Giovanni Records)
Neil Young and Crazy Horse – She Showed Me Love – Colorado (WMG)
Ton Steine Scherben – Rauch-Haus-Song – Keine Macht Für Niemand (Merlin)
Omni Selassi – Sylvester Stylonce – Sylvester Stylonce (A Tree In A Field Records)