Zelfs na het wegvallen van ‘headliners’ Animal Collective en Low is de affiche van deze 15e Le Guess Who?-editie mogelijk deze die de meeste superlatieven oproept van eender welk festival in 2022. ‘Meest diverse’ ligt daarbij als eerste voor de hand, want hoewel bezoekers er al jaren dreigen te verdrinken in een zekere mate van overaanbod, de muzikale routes die er ook deze editie te maken zijn, zijn om duimen en vingers bij af te likken.
Steeds meer krijgt alternatieve hiphop de plek die het verdient op Le Guess Who?, met liefst twee optredens van billy woods – eentje is zelfs een live-première van zijn samenwerking met Moor Mother – en onder meer curatoren .clipping als zwaartepunten.
Niet-westerse muziek is al jaren een stokpaardje van Le Guess Who? en voor deze editie lijkt de organisatie een versnelling hoger te schakelen. Met namen als Sote, Asher Gamedze of Hatis Noit passeren niet-westerse artiesten de revue die niet enkel in het westen ongehoorde traditionele muziek brengen: dit zijn stuk voor stuk vernieuwers wiens oeuvre onze muzikale platgelopen paden in vraag stelt.
Aan grote acts ontbreekt het geenszins, hoewel alles relatief is. Bohren & The Club of Gore is een naam als een dot binnen hun niche en stilaan ook cultact par excéllence. CURL vertegenwoordigt met een sterrencast dan weer de o zo productieve maar ironisch genoeg veelal lethargisch klinkende – bedoelen we goed, hoor – Zuid-Londense scene. En vooruit, The Bug mag nog een keertje komen triomferen en de laatste spinnenwebben uit de nok van de Ronda laten trillen.
Eén route uitstippelen is onmogelijk. We waarschuwen alvast: als je er nu voor gaat zitten, dan doe je dat tot het festival begint nog zeker vijf keer opnieuw. Meer dan enkele must-sees voorleggen – wars van pijnlijke keuzes en nog pijnlijker overlappingen – kunnen we niet doen. Eén ding is zeker: deze strak uitverkochte editie van Le Guess Who? Festival heeft alles in zich om de beste ooit te worden.
Injury Reserve
Ondanks het tragische verlies van bandlid Stepa J. Groggs blijft Injury Reserve een van de spannender hiphop-acts op deze Le Guess Who?, zeker na bevestigingsalbum ‘By the time I get to Phoenix’ (2021). Net als .clipping lijkt hun geflirt met crossover – denk maar aan een sample van Shellac’s ‘The End of Radio’ op hun nummer ‘Wild Wild West’ – gemaakt voor de bühne. Wat het precies zal worden en of hun donkere en uitgebeende geluid ook op een podium goed tot z’n recht komt, daar zijn we vast niet als enige benieuwd naar. Het antwoord krijgen we diep in de nacht van zaterdag op zondag in Pandora, ná billy woods. Dat is al een reden op zich.
Supersilent
De Noorse nachtmerriemuziekmachine is terug! Met album ‘14’ onder de arm komt Supersilent de Ronda op zondag onveilig maken. Supersilent is natuurlijk ook Arve Henriksen. De groep sluit naadloos aan bij de Noorse avantgarde jazz-scene, hoewel er voor een onwelwillend oor weinig ‘jazz’ in te bespeuren valt. Zeker wel: avontuur, verrassing en lichte of minder lichte ongemakkelijkheid die de gemiddelde Le Guess Who?-bezoeker ongetwijfeld weer een paar grenzen zal doen verleggen. Geduld is geen overbodige luxe; niet bang zijn voor het donker evenmin. Was je getuige van Caspar Brötzmann Massacre in 2019, dan heb je al een idee van hoe donker precies. Doe er voor de zekerheid nog een schepje bij.
Master Musicians of Jajouka
Veelal is dit collectief te bewonderen in Marokko, waar het plaatsje Jajouka ligt. Ooit bedevaartsoord van beatniks en andere hashminnende westerse artiesten (denk aan William S. Burroughs) die zich maar al te graag lieten inspireren door het sfeertje daar, nu een slaperig dorp waar elk jaar een festival rond The Master Musicians of Jajouka wordt georganiseerd. Dat deze groep – tegenwoordig onder leiding van Bachir Attar – liefst twee keer in één weekend te zien is, mag dus uitzonderlijk genoemd worden. Dit is een absolute must voor fans van ‘The Naked Lunch’ of voor eender wie nietsontziende psychedelica ook in andere vormen dan scheurende gitaren wenst te ontvangen.
Abdullah Ibrahim
Meesterpianist Abdullah Ibrahim verdient wellicht de titel ‘minst te missen artiest op Le Guess Who? 2022’. En dat zegt natuurlijk ontzettend veel. De Zuid-Afrikaan laveert tussen jazz en klassiek, tussen melancholie en strijdbaarheid. Dat laatste is geen toeval, want Ibrahim was jarenlang anti-apartheidactivist en mocht Nelson Mandela tot zijn fans rekenen. Een optreden van deze muzikant tijdens eender welk festival is al uitzonderlijk, des te specialer is het dat hij op de laatste dag van Le Guess Who? een van de vele uitersten van het multidimensionale muzikale spectrum dat dit festival is, mag vertegenwoordigen. Dit optreden illustreert als geen ander waarom Le Guess Who? zo bijzonder is.
Otim Alpha
in 2001 namen Otim Alpha en producer Leo Palayeng traditionele huwelijksmuziek van het Acholi-volk in Oeganda en Soedan; ze bewerkten ze aan de hand van drumkits en synths. Ook samples uit het leven in Oost-Afrika zorgden voor een nieuwe esthetiek, die ze ‘Alcholitronix’ noemden. Polyritmisch, en toch bescheiden, zetten de ‘Gulu City Anthems’ van Otim Alpha zondag gegarandeerd Cloud Nine in vuur en vlam.
Lole Montoya
Waar flamenco zich in Le Guess Who’s beginjaren vooral in verstoken hoekjes van het festival afspeelde, krijgt flamencoinnovator Lole Montoya er deze editie het podium dat ze verdient. Geboren in Triana, Spanje, stroomt er zigeunerbloed door haar rauwe stemvoering. Tijdens een carrière van 47 jaar, maakte ze naam als helft van het duo Lole y Manuel; zaterdag 12 november is ze aan de zijde van gitarist Rycardo Moreno in de Sint-Janskerk te vinden in de context van het ‘Hidden Music’ traject. Tijdens haar performances vermengen Arabische invloeden zich met pure, Spaanse flamenco recht uit het hart. Dankzij het volkse karakter van flamencoritmes en gitaarakkoorden, rekenen we op een magisch contrast met de grandeur van de Sint-Janskerk; we zijn er zeker van dat Montoya’s liefdevolle klaagzangen er weerklank zullen vinden in de karaktervolle akoestiek.
Slauson Malone 1
Jasper Marsalis ziet zijn kraakverse ‘For Star (Crater Speak)’ meer als performance, dan als een mixtape; hij laat zich er kennen als een rasechte spoken word-artiest, die strijkers en gitaargetokkel met mondjesmaat laat doorsijpelen in doorwrochte tracks vol pathos en talent. Denk aan de stemkleur van Moses Sumney, de subtiliteit van Dean Blunt en de zangstijl van Organ Tapes, maar dan geheel uniek, vol stilte, glitches en met een onberekenbare timing als onlosmakelijk onderdeel van zijn vocale poëzie. Wie een druk schema heeft op Le Guess Who, hoeft niet te wanhopen; we krijgen hem zaterdag én zondag te zien, respectievelijk op zaterdag in Hertz en op zondag in Ekko. Hij daagt er op met cellist Nicky Wetherell, en dat bewijst nog meer; mis dit niét, want Slauson Malone 1 wordt met gemak dé parel van Le Guess Who? 2022.
Liliane Chlela
Tijdens haar DJ-sets creëert de Libanese Liliane Chlela tegenritmische mixes van Midden-Oosterse funk, disco samples en harde, smakelijke drumrolls. Op haar tweede album, ‘Safala’ uit 2021, speelt ze met found-sound; ze verweefde er samples van klassieke Arabische instrumenten, en uit de Libanese protesten van 2019. Zo is haar muziek een constante dialoog tussen persoonlijk en politiek. De verschillende puzzelstukjes vinden er elkaar dankzij machinale ritmes op synth; haar sound verglijdt moeiteloos van diep apocalyptisch, naar licht nostalgisch en we verwachten dat dat vrijdagnacht om 02.00u in Cloud Nine, niet anders zal zijn.
Lex Amor
Up-and-coming North London-based Lex Amor maakt intieme rap die slechts lichtjes in autotune is gedrenkt; haar persoonlijke teksten en rauwe stem zorgen voor een indruk van nabijheid, alsof ze de luisteraar in de oren fluistert. Ze werkte al samen met Wu-Lu en Mike Keyz; op platen als ‘Rocks’ stapelt ze haar eigen raps met vocale samples van de eigen stem. Live overtreft ze haar 2020 mixtape ‘Government tropicana’ met een onberispelijke en eerlijke flow. Verwacht op zaterdag om 20:10 in Pandora aan een aangrijpend optreden, en een zwoele sfeer.
Jeff Parker
Jeff Parker gaat al even mee in de postrock-en jazzcirckels van de Verenigde Staten – zo speelt hij gitaar bij Tortoise en richtte hij Isotope 217 en het Chicago Underground Trio mee op. Gitaar, piano en basgitaar behoren tot de mogelijkheden van de componist, en als hij op platen als ‘The New Breed’ en ‘Suite For Max Brown’ een instrument niet kan of wil inspelen, programmeert hij het gewoon. Hij maakte de sprong van sample-based syntheses naar ‘extended techniques’ en introduceerde op het album ‘Forfolks’ Marc Ribot-esque fingerpicking vol ambient-toetsen en een horizontale compositiestijl; zijn optreden op donderdag om 20:15 in de Sint-Janskerk, wordt een welkome rustpauze tussen alle festivalgedruis.