Het kleine oeuvre van Nuri Bilge Ceylan is al veelvuldig op filmfestivals in de prijzen gevallen. Hij maakte een kortfilm en vijf lange speelfilms in veertien jaar, waarvan er vier zijn bekroond. Heb je zijn films niet gezien, dan kun je nu bepalen of die prijzen terecht zijn. Na ‘Uzak’ verschijnen bij Contact Film nu ‘Iklimler’ (‘Climates’) en ‘Three Monkeys’ op dvd. Ceylan heeft een duidelijk herkenbare stijl, al roept die op zijn beurt de stijl van andere filmauteurs in herinnering. Zo is de fotografie bijzonder verzorgd, met mooie kleuren en een overdachte kadrering. De beelden bezitten veel symmetrie of zijn in elk geval zeer goed in balans. Ze ademen een grote verstilling, vergelijkbaar met de beeldtaal van Tarkovski. Verder gebruikt Ceylan veel lange opnamen met zwijgende personages en nagenoeg steeds een vast camerastandpunt. Hij filmt een locatie als een personage nog niet in beeld is of al uit het kader verdwenen is. Dat doet sterk denken aan de wijze waarop Antonioni de eenzaamheid van de moderne mens en het onvermogen tot contact verbeeldde. Dat zijn ook thema’s van Ceylan. In ‘Iklimler’ verbreekt Isa zijn relatie met Bahar tijdens een vakantie aan de kust. Terug in Istanbul volgen eenzame maanden voor Isa, waarin hij zijn voormalige liefde Serap opzoekt. Als zij hem vertelt dat Bahar aan een televisieserie werkt in Oost-Turkije, besluit hij haar daar op te zoeken. Het weerzien in het ijzig koude oosten verloopt moeizaam. Ceylan weet de spanning een film lang vast te houden, terwijl de hoofdpersoon weinig sympathie opwekt. Het einde van een relatie wordt pijnlijk in beeld gebracht.
Minstens zo sterk is ‘Three Monkeys’, een traag ontwikkelende intrige over schuld, verraad en wraak. Op verschillende niveaus zijn de personages getuige, maar besluiten om een of andere reden te zwijgen. Dat leidt uiteindelijk tot geweld. De reeks gebeurtenissen wordt in gang gezet als de politicus Servet vlak voor de verkiezingen doorrijdt na een dodelijk auto-ongeluk. Hij vraagt zijn chauffeur Eyüp in ruil voor geld voor het misdrijf op te draaien. Terwijl Eyüp de straf uitzit valt zijn gezin uit elkaar; als hij uit de gevangenis komt, is zijn rol uitgespeeld. Hij heeft er veel voor over om zijn gezin te behouden. Een spannende film, op fraaie wijze in beeld gebracht. Wat mij betreft zijn de filmprijzen terecht.
Meer info
Regisseur: Nuri Bilge Ceylan
Label: Contactfilm/De Filmfreak Distributie
www.contactfilm.nl