Garpastum, afgeleid van het Griekse werkwoord harpazo (wat ook “je laten meeslepen” betekent), is de Latijnse benaming voor een proto-voetbalspel dat de Romeinen in de 4e eeuw speelden en waar twee broers in Sint Petersburg zo vlak voor de Eerste Wereldoorlog helemaal in opgaan: de door hun oom en tante opgevoede tienerbroeders Andrej en Nikolaj (roepnaam Kolja) ambiëren om een eigen voetbalstadion te bouwen om daar het Duitse voetbalteam te verslaan. Hun overleden vader heeft namelijk ooit een weddenschap verloren over een met 16-0 verloren voetbalwedstrijd tegen de Duitsers en dat willen ze rechtzetten. Samen met hun voetbalmaatjes van de straat, Sjoest en Dikke, sprokkelen ze het geld bijelkaar waarbij onderwijl de blonde vrijpostige Andrej de actrice Anitsa aan de haak slaat en de meer verlegen apotheker Nikolaj door Anitsa’s zus Vita wordt veroverd.
De regisseur en co-schrijver Aleksej German Jr., inderdaad uit een nest van filmmakers, zet in deze schetsmatige melancholische familiefilm ‘Garpastum’ (2005) de sfeer van deze tijd en plaats nostalgisch neer met stoffige rokerige sepiatinten. Dit past goed bij het idealisme van de boys die voort blijven dribbelen en vrijen in hun droomwereld terwijl om hen heen steeds meer mensen verdwijnen naar het front of verwikkeld raken in schimmige praktijken. In wat mij betreft de beste scene van de film zien we gerekruteerde soldaten triestig door een raamkozijn kijken naar hoe de vriendengroep en Vita samen lol hebben: Sjoest doet voor registrerende fonograaf hartverwarmend in details uit de doeken hoe het stadion er uit moet gaan zien terwijl Dikke lachend schommelt in een schommelstoel. Net als in bijvoorbeeld de film ‘Una giornata particolare‘ krijgen we zo terloops mee wat er in de grote harde mensenwereld plaatsgrijpt en worden we, ondanks het vaak wat vlakke acteerwerk, meegevoerd in hun kleine fijne wereld.