Wie het niet zo heeft met Sinterklaas en de bijbehorende commerciële hype, kan dit jaar snel zijn gram halen. Want met alle respect voor de Goedheiligman, zijn verjaardag zal een dag later snel vergeten zijn wanneer op de eerste editie van het festival Winteroor de duivels van de geïmproviseerde muziek ontbonden worden.
Het organiserende Sound in Motion mag dan hoofdzakelijk in Antwerpen actief zijn, de vzw is er niet vies van om ook elders neer te strijken. Zo was de organisatie al partner voor Eastern Daze I en II in Vooruit en op 6 december organiseert het samen met Motives for Jazz en het KC BELGIE in Hasselt een dag die menig zomerfestival het schaamrood op de wangen programmeert.
Niet dat de Keith Jarretts en de Sonny Rollinsen van deze wereld nog eens mogen opdraven. Volledig in de lijn met wat Sound in Motion op andere momenten aanbiedt, mag het gerust wat off road zijn. Dat op die route geen nationaliteit, noch leeftijd staat, wordt snel duidelijk, met muzikanten waarvan de jongste de kleinkinderen van de oudjes zouden kunnen zijn.
Pioniers
Het programma van Winteroor valt uiteen in twee grote delen, waarvan het eerste gebouwd lijkt rond markante pianisten. Sommige van hen zijn pas begonnen aan hun muzikale excursie, terwijl anderen al decennia in de geschiedenisboekjes fungeren. Tot deze laatste categorie kunnen de Belg Fred Van Hove en zijn Duitse generatiegenoot Alexander von Schlippenbach gerekend worden. Meer dan eender welke andere pianist behoort de eerste tot de pioniers van de Europese geïmproviseerde muziek. Samen met onder meer Peter Brötzmann effende hij het pad waarover daarna heel wat musici mee zouden marcheren. Ondertussen ver in de zeventig, deinst Van Hove er doorgaans niet voor terug om zich te meten met de jonge garde, al is hij in Hasselt te horen aan de zijde van percussionist Roger Turner die als frisse zestiger een middenpositie inneemt.
De Duister Alexander von Schlippenbach mag dan een generatiegenoot van Van Hove zijn, muzikaal vertelt hij toch een ander verhaal. Waar Van Hove vaak heel intuïtief tewerk gaat, heeft het spel van von Schlippenbach iets doordachts. De impulsiviteit van zijn Belgische collega maakt plaats voor melodische, ritmische en dynamische precisie die von Schlippenbachs muziek laat klinken als hedendaagse gecomponeerde muziek. Misschien niet zo verwonderlijk voor iemand die nog studeerde bij en samenwerkte met Bernd Alois Zimmermann.
Naar jaarlijkse gewoonte trekt von Schlippenbach er ook deze winter weer op uit om met zijn trio zijn eigen Winterreise af te leggen. Al gaat het dit jaar toch even anders, want van de vaste bezetting met saxofonist Evan Parker (nog zo’n levende legende) en drummer Paul Lovens wordt deze laatste vervangen door Paul Lytton.
Rauwdouwer
Naast deze levende historische figuren worden enkele jonge muzikanten geplaatst die hun eigen weg gaan, niet geplaagd door enige valse bescheidenheid of epigonisme. Zo is er Kaja Draksler, de Sloveens pianiste die de laatste jaren wel erg actief is: met Susana Santos Silva, Matiss Čudars, Onno Govaerts of haar BadBooshBand. Niet minder boeiend is ze echter als soliste, zoals te horen is op ‘The Lives of Many Others’ (Clean Feed 2013). Meer Joachim Kühn dan pakweg Cecil Taylor is het doorgedreven ontwikkelen van het muzikale material belangrijker dan haakse bochten of abrupte uithalen. Op Winteroor is te horen met de Nederlandse drummer Onno Govaerts (Cactus Truck, Universal Indians) en de Belgische cellist Gino Coomans (Sheldon Siegel en De Kleurencirkel), nog zo iemand voor wie nuances belangrijker zijn dan de grove borstel.
Net impulsiever klinkt de Belg Seppe Gebruers. Met een muzikale fascinatie die zich uitstrekt van middeleeuwse ars nova-composities tot moderne microtonaliteit is ook hij niet het klassieke voorbeeld van een rauwdouwer. Dit liet hij reeds horen in groepen als van Ifa y Xango en Bambi Pang Pang, maar ook in Antiduo, het pianotweespan dat hij vormt met de al even eigenzinnige Erik Vermeulen. Het is dan ook uitkijken wat het in Hasselt wordt, wanneer Gebruers het podium deelt met bassist Hugo Antunes en vooral saxofonist John Dikeman, die als lid van Cactus Truck niet meteen bekend staat voor zijn gevoelige verfijning.
Family ties
Naast verschillende generaties pianisten richt Winteroor de spots ook op Scandinavië. Nu is het noorden van Europa al wel langer een blik waardig, maar deze keer even geen Paal Nilssen-Love, Bugge Wesseltoft of Atomic. Wel muzikanten die zich via andere groepen al in de kijker speelden, maar nu in minder bekende formaties het podium op komen.
Dat wil echter niet zeggen dat er geen bekende gezichten te spotten zijn. Zo zijn er in Honest John muzikanten van onder meer Paal Nilssen-Love’s Large Unit en Cortex te horen. Van het kwintet verscheen vorig jaar een eerste album ‘Canarie’ waar de typische sound van de band meteen alle ruimte krijgt. Die wordt vorm gegeven door de occasionele aanwezigheid van viool (Ole-Henrik Moe) en banjo (Kim Johannesen) en de spichtige, springerige en quasi plagerig composities. Het resultaat is muziek die licht en speels klinkt zonder dat het improvisatorische aan impact inboet.
Nog meer volk uit de grote band van Nilssen-Love en Cortex is te horen in Friends & Neighbors. Van deze groep verscheen eerder dit jaar een tweede album, ‘Hymn for the Hungry Nation’, meteen het debuut van de groep op het Portugese kwaliteitslabel Clean Feed. Trompettist van Friends & Neighbors is Thomas Johansson die reeds eerder in het KC BELGIE te horen was als lid van All Included, een band van en met saxofonist Martin Küchen.
Om de muzikale familiebanden helemaal uit te spelen is ook deze laatste te horen op Winteroor. Met Küchen kan het alle kanten op. Zo breed, melodisch en bezwerend zijn verschillende Angles formaties klinken, zo microscopisch verfijnd en geluidsgericht is zijn solowerk, waarbij luisteren een heel inspannende (maar gelukkig ook lonende) activiteit wordt. In Hasselt verschijnt de Zweed met het Three Babies project, waarvoor hij de hulp krijgt van percussionist Ståle Liavik Solberg en pianist Steve Beresford. Dat deze laatste op de cd ‘Three Babies’ ook met allerlei objecten aan de slag gaat, geeft al aan dat de bekommernissen van het trio eerder in het abstracte, dan in het melodische of het ritmische liggen. Al zullen vaste bezoekers van Sound in Motion avonden zich daar niet bepaald door laten afschrikken.
De dag vol quality overkill start om 14:15. Het publiek kan binnen vanaf 13:30. Tickets zijn hier te bestellen.
Meer info:
http://soundinmotionvzw.webs.com
http://www.kunstencentrumbelgie.com
http://jazz.cultuurplatform.be
Tekst: Koen Van Meel
Artikel: Sanne Huysmans