Blanken kunnen niet dansen. En al helemaal niet in het Bimhuis. Daar zorgen de zitplaatsen tenslotte voor. En toch gebeurde het. Wat was er aan de hand?
Stipt om 20:30 begint het alom geroemde gezelschap uit Congo. Al meer dan dertig jaar actief in Kinshasa en omstreken, en ergens in 2005 dankbaar opgepikt door het Brusselse Crammed Disc. ‘Congotronics‘ zorgde voor een lichte aardverschuiving in de Eerste wereld, want naast de liefhebber van Afrikaanse muziek, werd ook de adept van ritmische elektronica over de brug getrokken door de hypnotische kadans en overstuurde klanken van de likembe, beter bekend als de duimpiano. Ver weg van de armoede, pannendeksels als drumstel en autobatterijen die dienst doen als versterkers doen de Congolezen als ‘muzikale sensatie’ de rondtocht langs poptempels en theaters over de gehele wereld. Toegegeven, het klinkt als een mooi sprookje.
Het Bimhuis blijft een prettige zaal – letterlijk geplakt aan de bovenrand van het Muziekgebouw aan ’t IJ – waar de artiesten gelijkvloers staan en de zitplaatsen trapsgewijs in halve cirkels plaats bieden aan de bezoekers. Een extra traktatie is het grote raam achter het podium dat uitzicht biedt over de oostelijke kant van het Centraal Station. Het zien van een stad in beweging geeft een extra charme aan deze plek, toch bleven deze keer de gordijnen dicht. Het gaat tenslotte om de artiest, maar toch. Zoals eerder benoemd in het Gonzo-verslag van Konono N° 1 in Brussel is Mingiedi Mawangu – oprichter van de band – bij deze toer achterbleven in het moederland. Werd hij gemist? Ik kan het u niet vertellen. Er waren in het verleden nogal wat mislukte pogingen van ondergetekende om de Congolezen in actie te zien. Het beroemde concert in Paradiso met The Ex alweer uit 2002 conflicteerde met een vergeten attentieplicht elders en visaproblemen (veroorzaakt door Papa Wemba’s smokkelschandaal) van de muzikanten gooide ook nog al eens roet in het eten. En nu, zoveel jaar later, moest het er pas van komen. Met de setlist vermoedelijk identiek aan het concert in Brussel werd werk van het nieuwe album ‘Assume Crash Position’ afgewisseld met de inmiddels klassieke nummers van het ‘Congotronics’ album. Drie maal likembe (één als bas, één als begeleiding en één als solo-instrument), een drummer, een percussionist en zangeres Pauline Mbuka Nsiala begonnen aan de set. De unieke versterking van het geluid komt voort uit twee megafoons, ook wel lance-voix genoemd. Twee conische speakers die ooit werden gebruikt om radio-uitzendingen in de stad van het thuisland te laten horen.
Het gevoel bekruipt mij dat bij aanvang enigszins op de automatische piloot wordt gekoerst. Maar zoals de tracks ook op plaat op stoom moeten komen, geldt dat ook op de bühne. De uitgesponnen mantra’s van percussie en repetitieve zang werken even aanstekelijk als hypnotiserend. De nummers zijn lang, en balanceren voortreffelijk tussen extase en loomheid in. De opmerkelijke manier van versterking geeft een fikse distortion aan het geluid, en is wellicht het belangrijkste facet van de band. En tegelijkertijd sijpelt de traditie continu door het geheel. Het publiek geniet zichtbaar en langzamerhand stappen steeds meer mensen uit de stoel, om zich te verplaatsen naar de trappen en zijkanten om naar hartenlust mee te dansen. De apotheose volgt na de uitsmijter ‘Paradiso’, waar na luid gejoel Konono N° 1 een toegift van een half uur geeft. Het publiek verplaatst zich naar de vloer van de muzikanten, en dansen in grote getalen tussen en om de muzikanten heen. En zo werd het een mooi feestje in het normaliter zo salonfähige Bimhuis, met een meer dan passend slotakkoord. Konono N° 1 blijft een opmerkelijk exportproduct uit het verre Congo. En waarschijnlijk zullen de landgenoten Staff Benda Bilili (wederom uit de koker van Crammed) binnenkort ook hoge ogen gaan gooien in het circuit. Zeker na de officiële release van de documentaire ‘Jupiter’s Dance‘ over dit fysiek geteisterde gezelschap, dat een aantal dagen geleden tijdens het Cannes filmfestival in premiere is gegaan. Maakt allen plaats voor de nieuwe Buena Vista Social Club uit Congo? We zullen zien, voorlopig doet Konono N° 1 vele mensen nog steeds een groot plezier. En daar gaat muziek tenslotte om.