Jerry Fuchs van !!! die in een liftschacht flikkert, Jack Rose die aan een ordinaire hartstilstand bezwijkt. 2009 is geen mooi jaar geweest wat betreft muzikantenlevens. Net toen we dachten dat we ervan af waren, liep – op kerstavond, godbetert – het bericht binnen dat Vic Chesnutt overleden is. Ongeloof en dankbaarheid voor de mooie achtergelaten muziek wisselden elkaar af in onze gedachten, maar onze eerste gedachte was: “Oh no, not Vic !”.
De naam Vic Chesnutt dook sinds begin jaren 1990 regelmatig op. In die periode luisterde ik op de radio vaak naar programma’s als het op het altaar van de vernieuwing gesneuvelde Cucamonga (Radio 1). Telkens als Chesnutt een nieuwe plaat uit had werd de loftrompet bovengehaald. Vaak terecht. Hoe vaak werd dan niet gezegd dat Chesnutt in een rolstoel zat. Het gevolg van een verkeersongeval dat hij had toen hij achttien jaar was. Maar dat was voor mij niet belangrijk. Wat ik hoorde was een man die zong uit het diepste van zijn ziel. Songs waarin de klagende stem van Chesnutt vaak de overhand kreeg, aangevuld met een minimaal gitaarspel. Dat laatste was ook een gevolg van dat vermaledijde ongeval.
Het was in de periode na het ongeval dat Chesnutt de muziek echt ontdekte. Na het lezen van het boek ‘The Norton Anthology of Modern Poetry’ viel alles voor hem in de plooi. Hij richtte de groep The La Di Das op waarmee hij vaak optrad in lokale pubs in Athens, Georgia. Het was daar dat hij werd ontdekt door Michael Stipe van R.E.M., die als producer optrad voor de eerste twee soloplaten van Chesnutt. Enige bekendheid verwierf hij midden jaren 1990 via een tribute-album in ‘The Sweet Relief’-reeks. Of hij echt gelukkig was met deze aandacht durven wij te betwijfelen. Dat album wees wel op de financiële problemen die Chesnutt ondervond door het feit dat hij gekluisterd was aan zijn rolstoel. Naar aanleiding van de release van zijn laatste plaat ‘At The Cut’ had hij het daarover in een interview met het Amerikaanse webzine The Huffington Post. Ondanks het feit dat hij maandelijks honderden dollars verzekeringspremie betaalde waren zijn schulden weer eens gigantisch opgelopen, tot 70.000 dollar. Cynisch dan ook dat hij stierf enkele dagen nadat een eerste stap werd gezet naar een, misschien, iets rechtvaardiger systeem voor gezondheidszorg in zijn thuisland. Dat interview ademde ook alles waar Chesnutt voor stond. Soms cynisch, soms verbitterd, maar ook vaak humoristisch. Maar dat gevecht met het gezondheidssysteem heeft hij dus niet gewonnen.
I was making payments, but I can’t anymore and I really have no idea what I’m going to do. It seems absurd they can charge this much. When I think about all this, it gets me so furious. I could die tomorrow because of other operations I need that I can’t afford. I could die any day now, but I don’t want to pay them another nickel.
Terug naar de avond van 25 december. Op zoek naar nieuws van de dag schuim ik Teletekst af (ja, soms ben ik oldskool in die dingen). Plots valt mijn oog op het bericht dat Vic Chesnutt is overleden. Een zoektocht naar meer informatie op het internet leidt me naar de Twitterpagina van één van je muzikale zielsverwanten, Kristin Hersh. Een dag eerder twitterde zij ‘this time, it’s real scary: *this* time, he left a note, *this* time, he asked them to call me’. Zelfmoord. Damn you, Vic! Natuurlijk was dat niet onverwacht, er waren al eerdere indicaties van je fragiele verhouding met het leven. Op je laatste plaat verwees je er in het nummer ‘Flirted With You All My Life’ weer eens naar. Maar als het dan echt zo ver is, is het toch schrikken.
De laatste jaren was ik weer helemaal opnieuw in je oeuvre gedoken. Die periode begon met het eerste album dat je maakte voor Constellation Records: ‘North Star Deserter’. De muzikanten van Godspeed You! Black Emperor en Thee Silver Mount Zion Memorial Orchestra en Guy Picciotto (Fugazi) zorgden ervoor dat je songs extra vuurwerk en diepgang kregen. Het leek op een muzikale thuiskomst. Samen met deze bende muzikale vrienden maakte je ook het sublieme filmische anti-oorlogspamflet ‘Empires Of Tin’. Daarvoor maakte je het nummer ‘Coward’, dat ook op je laatste plaat terecht kwam. Een nummer dat ik een paar dagen eerder nog draaide in het plaatselijke kunstencentrum toen ik daar plaatjes mocht gaan draaien. Een aantal mensen kwam naar me toe om te vragen wat ik net had gedraaid, ze waren ontroerd door de pure emotionele kracht van de song. En dat, Vic, was je grote kracht. Op Youtube vinden we een filmpje met een live-versie van dat nummer opgenomen tijdens je laatste tournee.
Trouwens, zelfmoord is geen laffe daad. Het is een daad die moed vergt. Maar beter dan onze Gonzo-collega Stijn Buyst op zijn Facebook-pagina kunnen we het eerbetoon niet maken: ‘Slaap zacht Vic. It’s okay / you can get a quadruple bypass / and then keep on keepin on / You are never alone / you are never alone / etc ad infinitum… but you are alone when in the US, in a wheelchair, fighting a severe depression, it seems…’
Vic Chesnutt werd 45 jaar.