De ranzig hijgende landelijke pers bleek zich na dag 3 en 4 op Incubate in Tilburg wederom helemaal te hebben vergist: niet de bloedige rituelen van Hermann Nitsch maar de Britse boysband McFly zorgde voor de ware commotie in de Noord-Brabantse stad. Honderdduizenden (we kunnen ons een paar meisjes verteld hebben maar het waren er in ieder geval meer dan er vingers aan een hand zitten) gillende tienermeisjes blokkeerden de toegang tot het hotel van onze medewerker sdp (not pictured), kampeerden naakt voor 013 (vernam sdp tot zijn grote spijt later) en bleken na aanvang van het concert een slagveld te hebben nagelaten voor de ingang van 013 dat in het tentoon spreiden van de westerse consumptiecultuur perverser bleek dan de ingewanden die Nitsch in het oude Zwijsenpand ordentelijk had uitgestald op vlekkeloos witte lakens.
Voor we ons een toegang konden verschaffen tot de voormalige drukkerij achter het station van Tilburg moesten we een bescheiden delegatie demonstranten, politie en andere media passeren. Bescheiden want de protestactie van een handjevol humorloze vegans bleek niet van die aard om de ME te laten aanrukken (wat wel wekelijks gebeurt in de uitgaanscentra van de grote Nederlandse steden). Geen betere manier overigens om humorloze veganisten – die dode bomen met giftige inkt aan de bezoekers uitdeelden, dixit de festivaldirecteur – op de kast te jagen dan door te verklaren dat je zelf vegetariër of veganist bent (niet gelogen) en tegelijk toch de kunst van Nitsch kunt appreciëren, hetzij als een hedendaagse commentaar op een materialistische samenleving die losgezogen is van haar spirituele verankering (zoals Nitsch en zijn bewonderaars het onder andere zien) hetzij als een heropvoering (re-enactment) van ‘kunst’ met een historische betekenis, die nog steeds doorwerkt en doorleeft in de hedendaagse kunst en muziek zoals diverse bands lieten horen het afgelopen weekend tijdens Incubate. Op het eerste gezicht kun je je immers afvragen waarom Incubate – na Sun Ra Arkestra in 2008 – opnieuw kiest voor iemand/iets van wie het hoogtepunt reeds decennia achter ons ligt. En toch: het festival voor onafhankelijke en innovatieve cultuur brengt die inspiratiebronnnen weer tot ‘leven’ en reikt ze ook aan aan jonge kunstenaars, aan bezoekers én aan Tilburg.
(En aan het einde van de dag bleken er tussen de dranghekken voor 013 al wachtend vijf keer zoveel varkens gesneuveld (als McD-hapje) als die ene tijdens de performance – om een en ander weer even in perspectief te plaatsen… Maar wat is erger: sneuvelen als vereerd kunstobject en dan op de gril of respectloos eindigen tussen een klef broodje?).
Dat Tilburg het hard nodig heeft, bleek ook uit de Een Vandaag-reportage waar een gemeentelijk oppositielid zijn wel erg geelzwarte gal mocht spuien (en met oneigenlijke argumenten mocht schermen) over dit ‘entartete’ festival. Nu Tilburg zich eindelijk ontworsteld heeft aan het imago van een slaperig carnavalsstadje, blijken afgunst, nijd en populisme bepaalde types en partijen te blijven voortdrijven. Logisch dat ze zich verzetten tegen een festival dat innovatie en openheid promoot, maar de bewering dat de gemeente het belastinggeld van de Tilburgenaars heeft verkwanseld aan het Hermann Nitsch-project bleek ongefundeerd. Meer nog: door alle heisa lokten de culturele ondernemers van Incubate extra bezoekers naar Tilburg, die gemiddeld zo’n 175 euro uitgeven tijdens hun bezoek aan het festival dat op diverse locaties in de stad plaatsvindt (om over de eindeloze alcoholische consumpties van de Gonzo (circus)-medewekers nog maar te zwijgen).
Maar terug naar de kunst! En de muziek! Ondergetekende Gonzo-verslaggevers beschouwen Nitsch meer als een historisch fenomeen en bleken niet zo gevoelig voor de mystiek-religieuze impact die zijn performance blijkbaar had op andere bezoekers. Naar verluidt maakte de apotheose grote indruk op de toeschouwers die zich drie uur lang aan de oude meester overgaven. Dus op naar Justice Yeldham, het Australische fenomeen Lucas Abela dat met afgebroken glasplaten en contactmicrofoons, eveneens bloederige perfomances op zijn naam heeft staan. Of Yeldham daarbij geïnspireerd werd door Nitsch, blijft in het midden, maar intens en hedendaags zijn zijn optredens altijd.
Vervolgens probeerden Alabaster Sun en Kayo Dot ons ervan te overtuigen van hun respectievelijke black metal en mathrock, maar Alabaster Sun haalde het bijlange niet bij Altar of Plagues (black metal en cliche in een zin noemen is vaak al een pleonasme) en Kayo Dot was te gekunsteld om bijvoorbeeld een revelatie a la Religious Knives (verder geen overeenkomsten, maar de locatie zorgde voor de nodige herinneringen) te bieden. En misschien waren we intussen een beetje grumpy, maar zelfs onze landgenoten van K-Branding konden niet overtuigen: interessante stukjes freejazz gingen ten onder in stuurloosheid. Om onze boze bui te verdrijven hadden we wel zin in een potje darts (‘Putting the Darts back in the Arts’) met V/VM die ons de dag tevoren had verblijd als The Caretaker. Bij Kunstpodium T geen James Kirby te bekennen maar we ontdekten wel een mooie warme spelonk in Tilburg waar sinds kort maandelijks een jonge componist/muzikant te horen is onder de noemer Kraaklink. Check it out.
Even verderop in Paradox maakte een volle zaal zich intussen op voor legendes als Troum en Jandek, maar het was vooral Aufgehoben dat met een uitzinnige mix van rock en impro (ook met bakstenen) tijdens haar 9de (!) optreden indruk maakte (wel ogen dicht want de visuals waren te cheesy, echt te). Troum was ok, meer kunnen we er niet van zeggen en Jandek bleek jarenlang een jarenlang goed, maar niet al te fris bewaard geheim van de onafhankelijke muziek. Op naar Shackleton in een volle, bloedhete zaal van 013 of hoe trage muziek toch opzwepend kan zijn en toch weer net te sloom om lekker te dansen. Ook iets teveel Londen 1994 en een beetje te opgepoetst naar onze smaak. Van de beloftevolle Cooly G kregen we maar een paar klanken mee want de buitenwippers van Studio hadden het niet zo begrepen op de ‘losers’ van Incubate (Incubate-bezoekers met een gouden bandje konden hen nog net bekoren, maar een vriend met een rood bandje werd de toegang in eerste instantie geweigerd). Wij troosten ons met de gedachten dat het vast parels voor de zwijnen waren. En met die gedachte gingen we nog een biertje drinken waarna we ons te rusten legden op een lek slaapmatje.
Lees morgen het verslag van Incubate Dag 4: meer varkens, meer bier (nooit meer, hebben we gezworen) en Gregg Kowalski, Jozef van Wissem, James Blackshaw, Knalpot en Der Blutharsch.