De stad binnen wandelen is al een sonische ervaring op zich. In de tunnel vanuit de Doorniksewijk het centrum in, vonden we onverwacht de in de muur verstopte installatie van eRikm. Zijn geluidscollage van stemmen-flarden en ruis mengt zich met het geraas van de auto’s in de tunnel en gaat daarna naadloos over in de muzak die de speakers in de winkelstraat uitstoten. Een vervreemdende rite die een afgesleten ervaring nieuw leven inblaast. De zintuigen zijn open, de toon is gezet.
Aangekomen in de Budascoop troffen we het speelgoed van de Klankspeeltuin aan, dat normaal in het Muziekgebouw te Amsterdam huist. Bezoekers kunnen hier naar hartelust experimenteren met klanken en ritmes. Baanbrekende composities leverde het vooralsnog niet op, vermakelijke chaos des te meer. Verrassend was ook Walter Hus‘ openingsconcert, waarvoor hij het Decap-orgel uit de vergetelheid haalde. De gebroeders Decap waren de makers van de café-orgels uit de jaren ’50 en ’60, die met de komst van de jukebox verdwenen. De broers ging echter gewoon door met het perfectioneren van hun instrument. Hus schreef er moderne composities voor, die disco-invloeden en veel James Bond-riedeltjes lieten horen. Een fraai schouwspel ter ere van een vergeten instrument.
Van geheel ander kaliber was het volgende concert van de Deen Jakob Kirkegaard. Hij bracht een live-uitvoering van zijn installatie Labyrinthitis, gebaseerd op de zogeheten ‘Tartini-toon’, een toon die het menselijke gehoororgaan zelf produceert wanneer het een input krijgt van twee tonen met een specifieke interval. Kirkegaard maakte een compositie met dat fenomeen, waarin hij Tartini-tonen opriep bij de luisteraar, waarna hij die toon weer gebruikte om een andere toon op te wekken, ad infinitum. Het resultaat was een prachtige canon vol prikkelende oorvibraties, waarin alle besef van tijd en ruimte verdween. Al gold dat niet voor alle bezoekers, want voor sommigen was de 38 minuten durende meditatie toch iets teveel zen ineens.
Meer bezinning en vervreemding leverde de rondleiding door Joost Fonteyne langs enkele van de installaties van het Klinkende Stad parcours, verspreid over de stad. Hoogtepunt was misschien wel de installatie Other side, break van Cléa Coudsi en Eric Herbin. Zij maakten een raceparcours van stukken van vinylplaten, waarover ze autootjes lieten rijden, uitgerust met een pick-up naald en een luidsprekertje; samen produceerden ze zo een bonte collage van breakbeats en vrolijkheid alom. Een even simpel idee had Stefaan Quix, die het intro van The Velvet Undergrounds ‘Sunday morning’ tot een loop bewerkte en niet-simultaan afspeelde op vijf verschillende speakers. Daar liet hij weer een videoscherm op reageren, dat langzaam, pixel voor pixel, verschoof van een geheel zwart scherm naar een geheel rood scherm. De bijgeleverde kussentjes maakten het geheel op voortreffelijke wijze af. De beste installaties moesten het van een soortgelijk eenvoudige, directe beleving hebben. Kwam er teveel theorie bij kijken, zoals bij Observation of thermal states through a stationary wave van Minoru Sato dat door een uitgebreide natuurkundige uitleg vergezeld ging, dan haakten wij toch een beetje af.
De installaties toonden nog een extra meerwaarde zodra je als bezoeker terug buiten stond; na zo’n fraaie bewerking van de zintuigen leek ineens heel de stad een audio-installatie, vol op elkaar reagerend beeld en geluid, en was de schoonheid overal.
De eerste dag werd afgesloten met een concert van THE FREQ_ORCHESTRA, twaalf geluidskunstenaars van overal over de wereld (waaronder ook weer Jakob Kirkegaard), waarvan eerst enkelen afzonderlijk optraden, waarna ze allen samen een geïmproviseerde soundscape maakten. De eenheid werd bewaard door iedereen vooraf een frequentiebereik op te leggen. De soloconcertjes waren ietwat van wisselend niveau, maar samen brachten ze een fraai uitgebalanceerde improvisatie, die telkens bleef verrassen.
Verrast, vervreemd en velerlei geprikkeld was het gemoed toen de terugtocht aan ving en niets was meer muzak, maar alles klank en beleving. Een mens zou er gelukkig van worden.