Natuurlijk heeft het geen pas om een concert van Kim Gordon afgelopen zaterdag in Het Sieraad in Amsterdam direct met Sonic Youth te vergelijken. Sonic Youth is Sonic Youth en Kim Gordon is Kim Gordon.
En ooit, al weer meer dan tien jaar geleden, was Kim Gordon een kwart van Sonic Youth, maar daar blijft het ook bij. Tegelijk kun je er niet omheen dat voor veel – voormalige – Sonic Youth fans het eerste echte Nederlandse optreden van Gordon onder haar eigen naam reeds lang met vette letters in de agenda’s was gekrabbeld.
Er was het concert met Bill Nace, in het kader van hun Body/Mind-project in 2012 in Occii – maar in hoeverre was dat echt een ‘Kim-ding’? Haar in 2019 verschenen officiële solo-debuutalbum ‘No Home Record’ is dat in ieder geval wel. En het is simpelweg aan de inmiddels beruchte pandemie-en-lockdown te wijten, dat het nog tweeëneenhalf jaar duurde voordat de Amerikaanse zich ook onder haar eigen naam op de Nederlandse podia kon presenteren.
Sonic Youth was destijds, in de vroege jaren tachtig, als het ware een band die de rockmuziek opnieuw uitvond. Die een nieuw idioom schiep. Een idioom dat naarmate de jaren verstreken door de buitenwereld steeds minder als ‘buitenissig’ werd ervaren en waarbinnen de gitaristen Thurston Moore en Lee Ranaldo zich als instrumentalisten met de tijd meer ontwikkelden. En goed beschouwd was Kim Gordon binnen die constellatie altijd de ‘ontregelende factor’.
Ambachtelijkheid
Dat is ze in haar eigen muziek nog steeds, met dien verstande dat over dat ontregelen goed is nagedacht. Daar heeft ze in veertig jaar tijd ook haar ‘ambachtelijkheid’ in ontwikkeld, zoals Moore en Ranaldo bij het gitaarspelen. Gordon is altijd meer beeldend kunstenaar geweest dan muzikant. En afgezien daarvan: Terwijl de mannen in haar voormalige groep zich altijd primair hebben laten inspireren door de schrijvers van de Beat Generation – denk aan Thurstons poëzie en zijn uitgeverij Ecstatic Peace en in Lee’s geval ook de reisverhalen die hij schreef en zijn bijna bedevaartachtige bezoeken aan en samenwerking met de Master Musicians of Jajouka in Marokko – is Gordon altijd veel dichter bij Andy Warhol gebleven.
Warhol was in Amerika de maat der dingen, toen Kim Gordon zich halverwege de jaren zeventig als student in de kunstwereld begon te bewegen. Ook in haar eigen werk zie je dat opblazen van het alledaagse en commerciële, bijna ‘banale’ terug. Zoals de krantenfoto’s van basketballers die ze exposeerde bij de tentoonstelling ‘Kim’s Bedroom’ in Eindhoven in 2000 en haar schilderijen van noise-rockbandnamen bij ‘Black Album/White Cube’ in de Kunsthal Rotterdam in 2020.
In feite sluit ‘No Home Record’ daar naadloos bij aan. De veelal gescandeerde teksten op het album zijn niet verhalend, maar statements, met herhalen in verwarring als stijlelementen. Vaak commentaren op het kapitalisme en consumentisme, omlijst door muziek die gedomineerd wordt door ritme en noise, deels gemaakt met gitaar, bas en drums, deels met elektronica. De middelen ingezet voor het ‘statement’ en niet andersom. Meer ‘punk’ dan ‘grunge’.
Biotoop
Voor haar tournee nam ze drie muzikanten mee die niet op haar album te horen zijn: Gitariste Sara Register van het voormalige New Yorkse duo Talk Normal – die overigens ik het verleden ook al met zowel Lee Ranaldo als Thurston Moore werkte – bassiste Camilla Charlesworth uit Los Angeles en Madison Vogt op drums. Zij zijn geweldig, omdat ze met hun spel de sfeer van de album-arrangementen feilloos weten te benaderen, zonder die noot voor noot na te spelen, wat ook onmogelijk zou zijn.
Het album is de basis van het concert. Alle negen stukken worden gespeeld, maar in een andere volgorde. Gordon zelf beperkt zich grotendeels tot de teksten, die ze soms op een bijna Iggy Pop-achtige, theatrale wijze brengt, terwijl boven het podium een uur lang roadtrip-beelden van Amerikaanse snelwegen wordt geprojecteerd. Letterlijk en figuurlijk de biotoop van veel van haar werk. Het publiek is gemêleerd, hoewel grotendeels wit en ‘arty’. Maar vrijwel evenveel mannen als vrouwen en variërend van’ de Sonic Youth generatie tot jonge vrouwen rond de twintig voor wie Gordon ongetwijfeld een rolemodel is – want die uitstraling heeft ze, óók op haar negenenzestigste. Of misschien wel juist op haar negenenzestigste. Van ‘Girl In A band’ naar ‘Girl is a Band’.
Moshpit
De opener ‘Sketch Artist’ is nog een beetje de temperatuúr van het water voelen. Dan gaat het direct los met ‘Air BnB’, méér rock en een publieksfavoriet die gelijk meegezongen wordt en waarin ze Warhol zelfs nog even noemt. ‘Paprika Pony’ is trager, waarbij de drie muzikanten de elektronische geluiden van het album uit hun instrumenten friemelen. ‘Murdered Out’ rockt weer, net als ‘Don’t Play It’ – “You can pee in the ocean”.
In ‘Cookie Butter’ pakt Kim voor het eerst zelf een gitaar, terwijl Register de snaren met een schroevendraaier bewerkt. Voorwaar geen Sonic Youth-imitatie – want een techniek die de afgelopen veertig jaar gemeengoed is geworden. Met de tragere stukken ‘Get Yr Life Back’ – “The end of capitalism” – en hees gezongen ‘Earthquake’ eindigt het concert na drie kwartier wat bezonken.
Maar er volgt nog een toegift. Voor het eerst komt de Sonic Youth-geest even werkelijk uit de fles in de ronduit geile rocker ’Hungry Baby’, waarbij vlak voor het podium zowaar even zoiets als een moshpit ontstaat’. Na de DNA-cover ‘Blonde Red Head’ volgt nog een nieuwe song, de meest traditionele van de avond, ‘Grass Jeans’. Rock’n’Roll. En daarmee is het uur volgeklokt.
De overdekte binnenplaats van Het Sieraad in West – een voormalig schoolgebouw in de Amsterdamse School-traditie en tegenwoordig Rijksmonument – blijkt trouwens een prima concertlocatie. Van de vooraf even gevreesde ‘galm’ is nauwelijks sprake. Maar de belangrijkste conclusie is toch dat Kim Gordon gewoon Kim Gordon is gebleven. Méér Gordon zelfs, nu ze zich niet meer aan anderen hoeft aan te passen.
Gezien: Kim Gordon – Het Sieraad, Amsterdam – 28 mei 2022
Tekst: Peter Bruyn – Foto’s: Helma Vinke