Erika Stucky combineert jodelen, covers en dadaïstische humor. Op 4 januari treedt de Zwitserse muzikant op in het Bimhuis. Wie daar in elk geval bij is? Bewonderaar bart plantenga (kleine letters!), die graag een lans wil breken voor ‘de vrouwelijke Tom Waits’.

Erika Stucky is een dappere muzikant. Een Zwitserse meid geboren en getogen in San Francisco in de hippie-tijd van de vrije meningsuiting, die opgroeide zonder angst voor het afwerpen van haar wortels om ze later opnieuw te definiëren – op haar eigen voorwaarden. Originaliteit en inspiratie maakt men, zonder twijfel, onverschrokken. Ze is ook niet bang voor een lach; haar concerten zijn doorspekt met haar onbedwingbare gevoel voor dadaïstische humor (à la Beefheart en Zappa) in haar streven naar serieuze muziek.

Op 4 januari zal het Bimhuis het nieuwe project van Erika Stucky presenteren: ‘Tuba Kong’. Hier in ware genre-bending-, postmoderne, kitsch-ontmoet-diepzinnigheid-stijl zal ze monster filmklassiekers ‘King Kong’ en ‘Godzilla’ verkennen, afgewisseld met haar originele composities op haar leuke en trouwe squeezebox gepaard met haar aanstekelijke DIY-video’s op de achtergrond. Verwacht in elk geval een levendige multimedia-avond in een intieme setting, inclusief geluidskunstenaar FM Einheit (Einstürzende Neubauten) op elektronische effecten, terwijl de dubbele tuba’s van Ian Gordon-Lennox en Jon Sass dienen als sexy leadinstrumenten.

Spontaan
Stucky is een echte veteraan die zeldzame combinatie van orkestratie en improv beheerst – goed gepland, maar met een spontane uitstraling. Ambitieus en riskant, zoals twee recente projecten. Samen met The Young Gods nasynchroniseerde ze de film Woodstock, samen met haar landgenoten de Young Gods (‘The Woodstock Project’). Ook startte ze ‘The Jimi Hendrix Project’ op: frisse, uitdagende interpretaties van Hendrix met Ierse jazzgitarist Christy Doran, percussionist Fredy Studer en de legendarische bassist Jamaaladeen Tacuma (o.a. Ornette Coleman, Jame Blood Ulmer, Bill Laswell).

Haar carrière blijft een enthousiaste onderzoek van de popcultuur door interpretaties en coverversies: niet zozeer ze te vernietigen maar meer om ze tot elkaar te halen en opnieuw in elkaar te zetten om hun magie te herontdekken in een unieke onnavolgbare humoristische stijl, maar ook met de passie van een bewonderende fan. Dat doet ze met de liedjes van Prince, Randy Newman, Michael Jackson, Duke Ellington, Nirvana en vele anderen, maar ook Mariachi-evergreen’s – en dan neemt ze haar publiek mee naar een urinoir om naar haar geïmproviseerde versie van ‘I Heard It Through the Grapevine’ te luisteren tijdens het Jazzahead festival, wat heel ludiek haar onbesproken spontaniteit laat zien.

Tom Waits
Het is duidelijk dat Stucky nooit een grens erkent die niet de moeite waard is om te oversteken. We zullen ook eeuwig dankbaar moeten zijn, want zij laat ons zien precies wat het betekent om onszelf te bevrijden van het arrogantie en cliché – of het nu over de veel verguisde jodel of cringe-worthy oorwormen gaat (‘Roxanne’). Ook zullen we ongetwijfeld dankbaar zijn dat ze ons de vergeten magie van deze melodieën weer opnieuw heeft blootgesteld.

In die geest, na het luisteren naar een aantal liedjes en YouTube-video’s, in voorbereiding van mijn radioprogramma ‘Wreck Erika Stucky 1220’, raakte ik nog meer onder de indruk van haar verbeten streven naar uitdagingen en een onverschrokken, zij het soms uitzinnige (en humoristische) zoektocht naar die grenzen tussen kitsch, pop en experiment.

Ik moest aan genre-mangler Tom Waits denken en aan jazzavonturier Carla Bley – en dat vertelde ik haar. Ze reageerde met een link naar haar optreden in een opera van Carla Bley – ‘Escalator Over The Hill’ – en een link naar haar deelname aan een recente project, het interpreteren van de ambitieuze Tom Waits album ‘Raindogs’ in ‘Raindogs Revisited’. Dit bevestigde mijn lang gekoesterde overtuiging dat Stucky inderdaad een soort Europese, vrouwelijke Tom Waits is – vooral in hun organische en onstuimige gebruik van multimedia en meerdere muziekstijlen. Tegen het einde van de dag moest ik me afvragen: hoe heb ik ‘Raindogs Revisited’ kunnen missen – Jane Birkin en Stucky op hetzelfde podium?!

Jodelen
Eigenlijk heb ik geleerd om echt van Stucky te houden toen ik mijn eerste jodelboek schreef: ‘Yodel-Ay-Ee-Oooo. The Secret History of Yodeling Around the World’. Ik ontdekte hoe geweldig het is dat ze erin slaagde om ons te overtuigen om bijvoorbeeld de jodel in beslag te nemen van de traditionalisten, en die vervolgens buiten de grenzen van cliché en traditie weer neer te gooien. Dit hoor je duidelijk op haar baanbrekende album ‘Suicidal Yodels’, met de Young Gods, dat de melancholische kant van (Zwitsers) jodelen laat horen – Swiss blues – zoals vastgelegd in verschillende openbare gelegenheden, bijvoorbeeld in een treinstation.

Dit zie je ook terug in de uitstekende jodeldocumentaire ‘Heimatklänge’ door Stefan Schwittert, waar Stucky, natuurjodeler Noldi Alder en experimentele zanger Christian Zehnder (Stimmhorn) een overtuigend pleiten voor de sanering van het jodelen, het terugnemen voor kunst en geest wat er was gestolen door dubieuze culturele vertegenwoordigers.

Dus, het enige advies als je Erika Stucky live meemaakt? Laat je culturele en esthetische vooroordelen achter in de garderobe.