Terwijl in een zonnige theatertuin in het centrum van Tilburg op feestelijke wijze het theaterseizoen wordt geopend, stap ik in mijn auto op weg naar een stadsfestival. Het is immers de tweede week van september, en in plaats van mee te doen aan het weegeklaag over ‘het wegvallen van’ is het na een jaar van gebreken tijd om opzoek te gaan naar een nieuwe verrassing.

Zesenvijftig kilometer van mijn voordeur bouwt Bergen op Zoom haar erfgoed om tot een open theater, met optredens door het gehele laatmiddeleeuwse centrum. Optredens en exposities op de vooravond van Open Monumentendag, met een bijzondere mix van underground-, outsider- en mainstreamprogrammering. Eerlijk, mij zal je laat op de avond niet aantreffen bij Goose of My Baby, maar dat is ook meteen de charme van Popmonument: een festival dat zich daadwerkelijk op een breed cultuurminnend publiek richt en dat met lef doet.

Lef en prachtlocaties; wat is er immers mooier dan Bob Log III zien in een afgeladen blues- en bikerskroeg waar de stamgasten aan de toog nog mee zitten te knikken of zelfs enthousiast voor de gehelmde blues-outsider staan te dansen? Of om Niels Duffhues in een gevangenpoort te zien staan, terwijl hij zijn donkere tonen uit zijn gitaar en stembanden sleept? Locaties die in zo’n grote mate bij de artiest aansluiten dat zij de ervaring versterken, maar ook andersom; muziek die de ervaring van de ruimte versterkt.

Trillen

Zo is Yuri Landman met zijn moderne en eigenzinnige muziekinstrumenten helemaal op zijn plek in de 18e-eeuwse Stijlkamer in het Markiezenhof, maar zorgen zijn helikopters er ook voor dat je in rust de kamer en haar schilderingen gaat bekijken. En La Pucelle, ach, La Pucelle; aan het eind van de avond had het niet weinig gescheeld of de oudere jeugd van Bergen op Zoom vloog door de lucht in de catacomben van het Markiezenhof, terwijl Kieff en Tape Toy muzikaal de kelders en het bovenliggende museum deden trillen. Wellicht in een breder gevulde zaal dan zij elders gewend zijn. Iets wat Canshaker Pi aan het begin van de avond al constateerde, in het Provoosthuis was het drukker dan zij gewend leken. Maar nog mooier is het gemêleerde van dat publiek, indiekids naast indieouders en museumbezoekers naast rockavonturiers, en ze blijven allemaal staan bij deze jonge Pavementesque indierockers.

Gemêleerd

Opvallend is dat bij alle optredens het publiek zo breed is. Bij Eerie Wanda, die in de St. Catherinakapel speelt, bij Moon Moon Moon in de Draak, bij de live set van Yuri Landman; overal staat een even gemêleerd publiek. Pas na twaalven, wanneer in Gebouw-T en La Pucelle een doorlopende nacht programmering loopt, lijkt er een scheiding plaats te vinden in het publiek. Tot dat moment zorgt de laagdrempelige aanpak en mix van het festival ervoor dat de kleine stukjes undergroundcultuur die worden aangeboden ook bij een publiek aankomen dat daar nog niet mee bekend is.

Maar het mooiste is dat de kleine stad leeft en zich helemaal open geeft. Overdag bestaat al de kans om door de stad te trekken langs een tour van muziekinstallaties, muziek en speeldozen, waar onder andere werk van Janno Den Engelsman, Jasper van ’t Hof en Yuri Landman te horen en te zien is. Ook is er een tour door het stadsriool en een fietstocht langs de verdedigingswerken rondom Bergen op Zoom. Door een miscommunicatie mis ik die echter allemaal en blijft mijn verblijf op Popmonument beperkt tot de muzikale route van Canshaker Pi tot Kieff en Tape Toy.

Welkom

En ook op die route voel ik mij verwarmend welkom in de oude vestingstad en krijg ik tegelijkertijd een mooi beeld van de levende historie van de stad. Waarbij de meest sprekende ervaring wel de opmerking is van een van medewerkers zelf. Met een glimlach ontvangt ze mij bij de Gevangenpoort. ‘Weet je, ik woon hier nu 8 jaar en was hier eigenlijk nog nooit binnen geweest.’ Een stadsfestival dat haar eigen bewoners uitdaagt de stad te leren kennen, maar ook zeker in de tweede week van september meer mensen van buiten de vestingmuren mag aantrekken. Zeker met een programmering dit in momenten doet denken aan dat festival dat ooit was, in de tweede week van de negende maand.