‘Contour 7’, de Biennale voor Bewegend Beeld in Mechelen  wordt opgedragen aan Thomas More, de Engelse humanist en literair denker, die in de zomer van 1515 tijdens zijn doortocht door Vlaanderen, even halt hield in Mechelen en daar het grootste deel van zijn boek ‘Utopia’ schreef.

Voor curator Nicola Setari is de vijfhonderdste verjaardag van Moore’s verblijf in het Hof van Busleyden de ideale gelegenheid om als thema voor ‘Contour 7’, ‘Utopie’ te kiezen. In het boek roept Thomas Moore het beeld op van een ideale wereld en uitte hij enorm veel kritiek op de toenmalige wantoestanden. Vijfhonder jaar later lijkt de wereld verder dan ooit verwijderd van een utopische werkelijkheid. Met de vele oorlogen, de talloze vluchtelingen, de groei van het rechts conservatieve denken en de toenemende intolerantie is de tijd meer dan ooit ideaal om dystopische werkelijkheid van een droomideaal te voorzien.

De 21 kunstenaars bewegen zich langsheen utopie en dystopie, het aards paradijs en het slachtveld. Sommigen brengen een werk dat speciaal op verzoek van ‘Contour 7’ werd gemaakt, anderen herdenken een oud werk of blijken perfect binnen het idee te passen. Een prachtig idee, dat ondanks de hoeveelheid aan verscheidene werken niet meteen weet te beklijven en ook niet de aandacht stevig weet vast te houden.

Hof van Busleyden

De wandeling doorheen Mechelen en de ontdekking van bepaalde locaties voelt met momenten bijna spannender aan dan de tentoongestelde werken. Jan Fabre verrast niet meer. Terwijl een andere ancien als Johan Grimonprez je wel weet te grijpen in zijn installatie ‘Every Day Words Disappear’. Fragmenten uit een gesprek met de Amerikaanse politieke denker Michael Hardt worden afgewisseld met scenes uit het ‘Alphaville’ van Jean-Luc Godard, een Franse film noir die beangstigend veel gelijkenissen begint te vertonen met de huidige, bijna dystopische, werkelijkheid. Beide werken werden opgesteld in het Hof van Busleyden. Het is hier dat Thomas Moore, tijdens zijn doortocht door Vlaanderen in 1515, zijn boek ‘Utopie’ schreef. Details en fragmenten van dit boek zijn te zien in de kelderverdieping, schuintegenover het ‘Encyclopaedie Utopia’ van de Bulgaarse kunstenaar Nedko Solakov. In dit werk, dat enkel via beeldschermen is te beleven, met de driedelige encyclopedie onder glas verstopt, vergelijkt hij het literaire, ideale eiland van Thomas Moore met de gelijkheidsexperimenten in communistische Bulgarije of het in de werkelijkheid nastreven van een volmaakte samenleving. Een idee dat beter klinkt op papier dan werkelijk te zien valt. En misschien dat het werk zo zijn doel bereikt?

Op de bovenste verdieping in het Hof van Busleyden werd een utopische bibliotheek ingericht. Boeken van onder andere Dave Eggers en George Orwell liggen tentoongesteld naast talrijke kinderboeken. Een opsomming op een overzichtskaartje was handig geweest. Dan kon je een deel ‘Contour 7’ thuis verder doorbrengen. Al lezende. Op een iPad zijn geluidsfragmenten van bijvoorbeeld Carsten Nicolai te horen. Maar de dag lijkt niet meer zo lang en er is nog veel te zien. De YouTube-collectie ‘WeTube-O-Theque’ van Johan Grimonprez wil je ook opgeslagen in je ‘nog te zien’-lijstje.

Michael Rakowitz brengt met ‘I’m Good At Love, I’m Good At Hate, It’s In Between I Freeze’ het studiemateriaal voor zijn toekomstige film over Leonard Cohen en verhaalt over de ethische dilemma’s van de post-holocaust Jood in relatie tot Israel en Palestina. Een gedachte die pas later duidelijk wordt, en ook het stuk laat zien als een documentaire van een heel specifieke bepaalde periode uit Leonard Cohens’ leven.

Vlietenkelder

Heel veel euforie dwaalt er niet door ‘Contour 7’. Alsof de zoektocht naar een utopie de mens doet botsen op de teleurstellende werkelijkheid van oorlog en angst. Een idee dat iets te narratief, maar mooi wordt uitgedrukt door de Libanese kunstenaar Rabih Mroué. Zijn vier werken staan toepasselijk opgesteld in de op de IJzerleen verstopte Vlietenkelder. Een plek die tijdens de voorbije twee wereldoorlogen dienst deed als schuilkelder. In zijn werken grijpt hij terug naar de beklemming, angst en het trauma en herinneringen aan het verleden van Libanon. In ‘The Crocodile Who Ate The Sun’ herinnert hij de kijker aan de strooibriefjes die het Israelische leger in het oorlogsjaar 1982 verspreidde onder de bevolking en de impact van die woorden, zo veel jaar later.

Cultureel Centrum

In ‘Piano Destructions’ extrapoleert Andrea Bütnner het mannelijke geweld tegenover vrouwelijke tederheid. Het stuk duurt een uur, maar is slechts enkele minuten uit te houden. Het volume staat te luid. De piano-destructies, archiefbeelden van in de jaren 1960 opgevoerde kunstperformances, zijn een chaotisch kabaal waardoor je zelfs niet de eerste aanrakingen op de toetsen in zijn schoonheid wilt ervaren. ‘Swarm’ van Gilad Ratman is wel leuk. In de uit found footage en nieuwe beelden gemaakte documentaire ‘Lili’ van An Van. Dienderen staat de perfecte blanke huid centraal. Of, hoe zelfs technologie de blanke huid als schoonheidsideaal ziet en dit niet langer beseft wordt.

Gezien: Contour 7 loopt nog tot 8 november 2015, Contour 7 Mechelen, contour7.be