Met BRAND! en STORM! moet de Belgische jazzliefhebber in de tweede helft van februari enkele vervelende keuzes maken, al helpen de programmatoren hier en daar een handje.
Als het stormt in Oostende, dan brandt het in Mechelen en dus organiseren Vrijstaat O. enerzijds en Cultuurcentrum Mechelen en Kunstencentrum NONA anderzijds hun nieuwe jazzfestivals op hetzelfde moment. Toch zijn de zusterfestivals geen kibbelende dames die beiden op dezelfde man, dan wel muziek vallen. Meer zelfs: Oostende en Mechelen werken samen en delen drie acts.
Beide festivals hebben een eigen centrale gast. In Mechelen is dat rietblazer Joachim Badenhorst en in Oostende pianist Fulco Ottervanger, de eerste bekend van een haast eindeloze stoet eigen projecten, de tweede van De Beren Gieren en de rockband Stadt. Waar Badenhorst slechts met de grootste moeite tot een uitleg te bewegen is, grijpt Ottervanger op het podium met zichtbaar genoegen de microfoon: twee karakters die afstralen op hun muziek.
Volleerde verhalenverteller
Badenhorst is het soort muzikant dat het DIY-label zondermeer mag dragen, een doe-het-zelver die over een indrukwekkend internationaal adressenboekje beschikt en de regie graag in eigen handen houdt. Dit is in de eerste plaats te merken aan de releases op zijn eigen label KLEIN. Daarop verscheen vorig jaar zijn tweede soloplaat ‘Forest//Mori’ die Badenhorst laat horen als een volleerde elektroakoestische verhalenverteller, creatief met microfoon en blaastechnieken en met een beheersing die tot in de kleinste details hoorbaar is.
Deze technische controle en het zoeken naar verfijnde klankeffecten combineert hij met een flair voor melodie en harmonie. Zo is ‘Forest//Mori’ een opvallend toegankelijk album geworden waarop Badenhorst het ene moment kolkend roteert in een werveling van verschuivende accenten, terwijl hij later met minarettenmelodieën komt aanzetten of de klankmogelijkheden van de (bas)klarinet binnenstebuiten keert. Op 18 februari is hij in deze sologedaante te horen in de Sint-Romboutskathedraal.
De Mosselman
Op de slotdag speelt Badenhorst in vol ornaat met zijn wonderlijke Carate Urio Orchestra. De cd ‘Sparrow Mountain’ was eind 2013 een onvervalste lijstjesfavoriet en vorig jaar speelde de groep een bij momenten verbijsterend optreden op het grote podium van Jazz Middelheim. Niet evident met een benadering die twijfelt tussen ironie en ontroering in een combinatie van pure songs, bezwerende en sacraal aandoende improvisaties en zelfs een knipoog naar ‘Zeg Ken Jij de Mosselman’.
Tussen zijn soloset en het slotconcert met Carate Urio is Badenhorst ook te horen in het Han Bennink Trio (met pianist Simon Toldam), in een ander drietal met collega-rietblazers Michael Moore en John Ruocco en met Baloni, het kamerimprovtrio met violist Frantz Loriot en bassist Pascal Niggenkemper. Van deze formatie verscheen vorig jaar een tweede album ‘Belleke’ (Clean Feed) waarop de sonore versmelting van de drie in een verstrengeling van compositie en improvisatie opnieuw indruk maakt. Voor BRAND! wordt de vaste triobezetting van Baloni aangevuld met drummer Dré Pallemaerts.
Stokken in de wielen
Badenhorst mag dan voor BRAND! de onbetwiste kopman zijn, trompettist Bart Maris is met drie passages een overtuigende Poulidor. Op de openingsdag (17 februari) maakt hij deel uit van het kwartet van André Goudbeek dat muziek speelt bij de stille film ‘Nanook of the North’. Een dag later is hij te horen in duo met cellist Lode Vercampt en daarna in combinatie met het Franse kwartet Walabix.
Naast Maris & Vercampt heeft NONA nog enkele duo’s in petto, met de gitaartandem Ruben Machtelinckx & Karl Van Deun en Antiduo, de pianocombinatie Erik Vermeulen-Seppe Gebruers: twee formaties waarin een leerling een voormalige leraar respectievelijk omarmt en stokken in de wielen steekt. Het programma wordt vervolledigd met pianist Hauschka en voor wie niet vroeg thuis moet zijn, zijn er nog laatavondconcerten in verschillende Mechelse cafés.
Tedere anarchist
Daags daarna treedt Ottervanger op in een klavierentrio. “Klavier” en niet “piano”, want met onder andere orgel, clavinet en Fender Rhodes zien Ottervanger, Jozef Dumoulin en de Amerikaanse pianiste Kris Davis (vaste waarde naast Ingrid Laubrock, Tom Rainey en John Hébert) het iets breder.
Duimpiano
Net als op BRAND! zijn in Oostende ook Nordmann, het LABtrio en BRZZVLL te horen, maar het echte gelaat van het festival zit uiteraard in de acts die alleen naar de Koningin der Badsteden afzakken. Twee daarvan zijn stevig in de jazztraditie geworteld. Voor Avishai Cohen Triveni is dat die van de even melodische als potige jazz, muziek met een stevige hardbopinslag en de energie van Ornette Coleman. Trompettist Cohen laat al meerdere cd’s op rij horen hoe fris en levendig de “klassiek” aandoende jazztraditie nog steeds kan klinken. Voor het optreden in Oostende worden Cohens vaste bassist Omar Vital en drummer Nasheet Waits vervangen door respectievelijk Yoni Zelnik en Justin Brown.
Om de fetish van Matthew Halsall & The Gondwana Orchestra te vinden, volstaat het om de eerste seconden van hun album ‘When the World Was One’ te beluisteren. De deinende beweging verraadt van meet af aan de invloed van John en Alice Coltrane, een indruk die nog versterkt wordt door de aanwezigheid van harpiste Rachael Baldwin die ook in Oostende van de partij zal zijn.
Nog opvallender van sound is het trio Ernst Reijseger-Harmen Fraanje-Mola Sylla, niet in het minst door de combinatie van instrumenten die ogenschijnlijk mijlenver uit elkaar liggen. Toch slagen de drie fijnbesnaarde musici er al twee cd’s (verschenen bij Winter & Winter) lang in om cello en piano in evenwicht te brengen met traditionele Afrikaanse instrumenten als duimpiano en xalam (voorloper van de banjo).
Meer poppy klinkt het met een dubbele drumbezetting gezegende Mathias Eick Quintet. Van deze band onder leiding van Jaga Jazzist-trompettist Eick staat een nieuwe cd ‘Midwest’ op stapel bij ECM, het label waar Eick al eerder onderdak vond voor eigen werk en als sideman bij Manu Katché. Door het gebruik van elektronica sluit het geluid van Eick aan bij dat van Nils Petter Molvaer: nog maar eens een bocht in het voor de rest al opvallend gevarieerde programma van STORM!
Programma
BRAND! (17-21/02)
- 17/02: Nanook-Kwartet
- 18/02: Joachim Badenhorst Solo – Joachim Badenhorst, Michael Moore & John Ruocco – Walabix feat. Bart Maris – Bart Maris & Lode Vercampt
- 19/02: Han Bennink Trio – Hauschka – Nordmann
- 20/02: Antiduo – BRZZVLL feat. Antony Joseph – Baloni feat. Dré Pallemaerts
- 21/02: Ruben Machtelinckx & Karl Van Deun – LABtrio feat. Michael Attias & Christopher Hoffman – Carate Urio Orchestra
STORM! (20-21/02)
- 20/02: De Beren Gieren – LABtrio feat. Michael Attias & Christopher Hoffman – Avishai Cohen Triveni – Mathias Eick Quintet
- 21/02: Nordmann – Ottervanger/Davis/Dumoulin – Matthew Halsall & The Gondwana Orchestra – Trio Reijseger-Fraanje-Sylla – BRZZVLL feat. Antony Joseph