De Prijswinnaars

Een uiteenlopende groep bewoners van Buenos Aires heeft door een mysterieuze loterij een plek aan boord van een cruisetocht gewonnen. Eenmaal ingescheept blijkt de bestemming van de boot nogal onduidelijk, en al snel volgen er meer mysteries – zo is er nauwelijks bemanning te bekennen aan boord, en wordt al snel het achterste gedeelte van het schip afgesloten voor de gasten.
De auteur Julio Cortàzar was, naast Jorge Luis Borges uiteraard, een van de belangrijkste Argentijnse schrijvers. Drie jaar na het verschijnen van dit boek in 1960, verscheen zijn roman Rayuela – dat tot op heden zijn bekendste werk is. Hij overleed dertig jaar geleden op zeventigjarige leeftijd, en dankzij deze vertaling van zijn debuutroman is nu pas zijn volledige oeuvre in het Nederlands vertaald. In dit boek schept Cortàzar een vreemde sfeer, die bepaald wordt door mysterieuze beslissingen die door een onzichtbare macht worden gemaakt. Daarbij speelt de schrijver naar hartelust met zijn personages, en laat het vertelperspectief van hot naar her schieten. Hij schept zo een roman die vooral op psychologisch vlak werkt, omdat hij in vele hoofden van de ingescheepte gasten kruipt. Dat is interessant, maar tegelijkertijd haalt het ook nogal de vaart uit het boek – als lezer moet je je al door heel wat oeverloos gebabbel heen worstelen voor de groep zelfs maar ingescheept is op het schip. Hij slaagt er vervolgens wel in om een gemeenschap te scheppen aan boord van het cruiseschip die met ijzeren hand wordt geregeerd door een onzichtbare militair-autoritaire macht, als metafoor voor een strak in het gareel gehouden samenleving die op weg is naar een einddoel dat buiten haar wil ligt. Dat blijkt het best op de momenten dat er geen protest opklinkt tegen bepaalde beslissingen. Nog aan wal lezen we hoe het café waar de passagiers zich verzameld hebben zonder reden wordt afgesloten door een cordon militaire agenten. Natuurlijk trekt dit bekijks, maar er wordt nergens een vuist gemaakt tegen deze onverwachte overheersing. Ook aan boord wordt het protest al deels gesmoord nog voor het begonnen is: een deel van de passagiers verzet zich tegen de mysterieuze afsluiting van de achtersteven, maar een groter deel doet dat niet. Door het steeds verschuivende vertelperspectief lukt het Cortàzar maar matig om zijn focus scherp te houden. Het boek leest daarom vooral als een interessante spiegel van de tijd waarin het zich afspeelt, namelijk de jaren vijftig in Argentinië waarin het dagelijks leven nogal dwingend werd overheerst door fatsoen en correcte omgangsvormen.

tekst:
Gonzo (circus)
beeld:
JulioCortazar_DePrijswinnaars
geplaatst:
ma 5 jan 2015

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!