Maarten Altena weet me telkens weer te verrassen. Dat deed hij met zijn Maarten Altena Kwartet en Octet (ook wel eens Nonet), waarin hij op unieke wijze zijn achtergrond in de improvisatiemuziek combineerde met zijn pogingen interessante nieuwe gecomponeerde muziek te maken. Een aantal platen uit die periode beschouw ik nog steeds als hoogtepunten uit de Nederlandse muziek.
Later besloot hij er een echt klassiek ensemble van te maken: het Maarten Altena Ensemble, waarvoor hij andere componisten uitnodigde om stukken te schrijven die de kwaliteiten van zijn in improvisatie gelouterde muzikanten optimaal benutten. Later werden de improviserende muzikanten één voor één ingewisseld voor muzikanten met een degelijke klassieke opleiding. Op gegeven moment stapte Maarten Altena uit de groep en liet iemand anders de contrabas bespelen. Nog later veranderde hij de groepsnaam in MAE Ensemble en recentelijk gaf hij ook zijn rol als musical director uit handen.
En nu ligt er dan de cd ‘Tap Dancing In The Sand’, niet langer uitgebracht als plaat van het MAE Ensemble, maar onder de noemer van de componist die op deze cd centraal staat, de 77-jarige Amerikaan Robert Ashley.
Ashley is een van de laatste componisten die ik zou verwachten in relatie met het MAE Ensemble. Of deze cd te danken is aan Maarten Altena of aan de huidige musical director Yannis Kyriakides, is mij niet bekend. Wel moet ik toegeven dat Ashley’s onderkoelde muziek buitengewoon goed werkt op deze cd. Muzikanten die kunnen improviseren zijn er nauwelijks nog in het MAE Ensemble (met Kyriakides tien man/vrouw sterk) en op ‘Tap Dancing In The Sand’ geeft dat ook niet. Ruimte voor improvisatie is niet eigen aan Robert Ashley’s muziek.
De cd gaat buitengewoon sterk van start met het titelnummer (uit 2004) waarop Ashley (een pionier op het gebied van de nieuwe Amerikaanse video-opera) de tekst reciteert. Het tweede nummer, ‘Outcome Inevitable’ dateert uit 1991 en laat horen hoe Ashley’s specifieke taal ook op instrumentale muziek is toe te passen. Erg spannend. Het derde nummer is ‘Hidden Similarities’ is het jongste, geschreven in 2005, en is een deel uit opera ‘Concrete’. Hierop reciteren Noa Frenkel de in het Nederlands vertaalde tekst. De cd wordt afgesloten met twee oudjes uit 1964 en 1967, ‘In Memoriam Esteban Gomez’ en ‘She Was A Visitor’. Het zijn geen hoogtepunten, maar ze geven wel een kader aan de nieuwere stukken. Je hoort goed dat Ashley al in de jaren zestig zijn eigen koers uitzette en dat hij een aantal elementen later uitvergrootte. Wat dat betreft heeft het MAE Ensemble een mijns inziens onverwacht hoogtepunt aan haar oeuvre toegevoegd.