Old School: Karlheinz Stockhausen

Als eerbetoon aan een aantal groten van de modern gecomponeerde muziek heeft Zeitkratzer onder de noemer ‘Old School’ reeds drie cd’s uitgebracht. Die waren gewijd aan John Cage, James Tenney en Alvin Lucier en klonken, zoals van het gründliche Zeitkratzer was te verwachten gedegen en toegewijd. Met de vierde componist maakt het elektro-akoestische orkest een aangenaam verrassende keuze. Niet zozeer dat de componist Karlheinz Stockhausen een onverwachte keuze is, maar wel het materiaal. Het orkest interpreteert vijf stukken uit de cyclus ‘Aus Den Sieben Tagen’, die Stockhausen in 1968 schreef. Schrijven is de beste formulering, want de musici werden voor de (in totaal vijftien) stukken via korte teksten geïnstrueerd. Via het concept van ‘intuïtieve muziek’ streefde Stockhausen naar een ‘spirituele afstemming’ en zo een pure muziek. De partituur voor ‘Unbegrenzt’, het eerste stuk op de Zeitkratzer-cd, uit de simpele instructie “speel een klank/met de zekerheid/dat je een onbegrensde hoeveelheid aan tijd en ruimte hebt”. Bijgevoegd was een grafische voorstelling van een golvende lijn. De leden van Zeitkratzer spelen elk een enkele toon, die zij harder of zachter laten klinken. In ‘Verbindung’ moeten de musici zeven verschillende vibraties spelen (in het ritme van hun hart, adem, lichaam, enzovoort). Bij het Zeitkratzer-orkest betekent dat negen instrumenten op zeven manieren, wat een subtiel maar gevarieerd weefsel oplevert. Zo worden ook Stockhausens talige instructies voor ‘Nachtmusik’, ‘Intensität’ en ‘Setz Die Segel Zur Sonne’ geïnterpreteerd. Het begeleidende boekje vermeldt die aanwijzingen, zodat we de uitvoeringen kunnen ‘toetsen’. Maar ook zonder die wetenschap zijn de stukken zeer te genieten. Als prachtige dekens van geluid, met elk een ander motief, dat zorgvuldig is uitgewerkt door Zeitkratzer. Het weefmateriaal is klank, en dat is veel concreter dan menigeen zou denken als hij hoort over Stockhausens theorie van ‘intuïtieve muziek’. Meesterlijk.

tekst:
Robert Muis
beeld:
Zeitkratzer_OldSchoolKarlheinz
geplaatst:
ma 5 jan 2015

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!