Epiloghi

Elk van de delen van ‘Epiloghi. Six Ways Of Saying Zangtumbtumb’ vormen een mogelijke epiloog op Jacopo Peri’s opera ‘Dafne’ uit 1598. ‘Dafne,’ op een paar fragmenten na zo goed als verloren, wordt gezien als de eerste opera. De Litouwse componist Arturas Bumšteinas plaatst Peri naast de filosoof René Descartes en de Italiaanse futuristen Luigi Russolo en Filippo Tommaso Marinetti. De figuren staan ogenschijnlijk ver uit elkaar, maar vertonen toch enkele overeenkomsten. In Baroktheater werd bijvoorbeeld de natuur nagebootst met geluidsmachines. Een scène in een opera die zich afspeelt op zee werd vergezeld door het geruis van de wind. Russolo propageerde aan het begin van de twintigste eeuw een variant op dit soort ruismachines, de intonarumori. In zijn ‘L ‘Arte Dei Rumori’ onderscheidt hij zes ruisfamilies. Bumšteinas op zijn beurt koppelt elke familie aan een van de menselijke affecten uit Descartes ‘Passies Van De Ziel.’ Verlangen, bijvoorbeeld, gaat samen met knarsen, knetteren en ritselen. De liefde met fluisteren, murmelen en mompelen. Alle delen hebben daardoor een eigen karakter. Zo bezit het deel over de liefde een prachtige ingetogenheid, het deel over vreugde een vreemdsoortig barokke frivoliteit. Doordat de afzonderlijke delen erg van elkaar verschillen blijft het stuk spannend.
Ook het tweede stuk op de cd, ‘Night On The Sailship,’ is gebaseerd op theatermachinerie. Bumšteinas gebruikt opnamen van podiumrekwisieten, het takelwerk uit de coulissen en de eerdergenoemde windmachines. Hoewel hij voor dit stuk geen ‘normale’ noten heeft geschreven weet hij de spanningsboog goed vast te houden. Zowel ‘Epiloghi’ als ‘Night On The Sailship’ doen verlangen naar meer muziek van Bumšteinas.

tekst:
Jan Nieuwenhuis
geplaatst:
ma 5 jan 2015

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!