Weerklank: Harco Rutgers over ‘het snel veranderende culturele klimaat’

Onoverzichtelijk hoor, dat snel veranderende culturele klimaat in Nederland. Commerciëler worden zonder de ‘authenticiteit’ te verliezen, een perfect passend puzzelstukje worden zonder de scherpe randjes kwijt te raken, als paria worden behandeld terwijl je werk ontegenzeggelijk maatschappelijke waarde heeft.

Het is allemaal niet nieuw. Onder invloed echter van een regering die kunst en cultuur ten faveure van populisme liever wegzet als linkse vrijetijdsbesteding dan het een beter passende plaats te geven naast wetenschap en onderwijs, wordt het spanningsveld waarin de culturele sector dient te opereren tot het uiterste opgerekt. Dat brengt met regelmaat opmerkelijke randverschijnselen aan het licht.

Willie, het kunstenaarscollectief waar ik deel van uitmaak, runt op basis van vrijwillige inzet een podium, bar en tentoonstellingsruimte in het Havenkwartier van Deventer, Nederland. Door meerdere kunstvormen en subculturen aan elkaar te verbinden, te stimuleren en zichtbaar te maken aan een breder publiek, wordt Willie inmiddels erkend als een belangrijke speler in het lokale culturele veld.

Onder druk van de herstructurering van het Havenkwartier, die langzaam concreter wordt, bevindt de ontwikkeling van Willie zich momenteel in een snelkookpan en staan we voor een verscheurende keuze. We krijgen de mogelijkheid de huidige locatie te behouden, maar moeten ons dan omvormen tot een organisatie die in de eerste plaats commercieel exploitant kan en wil zijn. Wij hechten echter aan ons eigenzinnige en alternatieve karakter en willen niet kiezen voor een commercilere programmering of zaalverhuur die meer geld oplevert om slechts de hogere exploitatiekosten te dragen. Ons collectief loskoppelen van die potentile molensteen was een moeilijke, maar integere beslissing.

Net als vele andere gemeenten in de Lage Landen houdt Deventer nog onvoldoende rekening met de effecten van het wegvallen van een organisatie als Willie voor de gebiedsontwikkeling en de stad. Organisaties als Willie bieden een culturele en economische waarde die de investeringen vele malen overstijgt. Bovendien ontstaat er op deze manier een grote discrepantie met het nieuwe culturele gebiedsprofiel van het Havenkwartier, zoals de gemeente dat zelf actief promoot.

Inmiddels lijkt dat kwartje te vallen. Onze beslissing om de deur te sluiten en niet klakkeloos ons succes voorbij te groeien, opent onverwacht snel een paar nieuwe deuren. Het speelveld wordt opnieuw gerangschikt. Aasgieren en medestanders verdringen zich rond de (nu lege) plek die we de afgelopen jaren liefdevol hebben opgebouwd. Hoewel dat niet de intentie was, blijkt ons besluit nu een zeer onoverzichtelijke en onzekere, maar ook kansrijke strategie, die wellicht inspirerend kan zijn voor andere collectieven en kleinschalige initiatieven.

Harco Rutgers is beeldend kunstenaar, vormgever van meubels, websites en andere dingen, eigenaar van platenlabel esc.rec. en organisator/programmeur van diverse kunst- en muziekgerelateerde activiteiten, voornamelijk bij kunstenaarscollectief Willie in Deventer.