Death Waltz, One Way Static, Stella, Waxwork, Mondo, Invada. Labels die soundtracks uitbrengen schieten als paddestoelen uit de grond. Lars Meijer van Hunter Complex selecteerde voor deze Mixcloud Monday het beste van al die releases. En dat gaat van synth en ambient naar jazz en neo-klassiek. Hij sprak ook met Sebastiaan Putseys van het Belgische label One Way Static en met Spencer Hickman van Death Waltz, het label dat in het genre als trendsetter wordt gezien.
De hoes van de soundtrack van de kannibalenfilm Cannibal Ferox (1981) is misschien wel de smerigste platenhoes ooit gemaakt. Op de voorkant wordt een hoofd gescalpeerd, binnenin de uitklaphoes zie je vrouw die met haar borsten aan een paal is vastgespiesd en een kannibaal die zich verlustigt aan een portie ingewanden. De plaat verscheen deze maand op het nieuwe Belgische label One Way Static. Het label bestaat sinds 2012 en specialiseert zich in soundtracks. Net als de labels Death Waltz, One Way Static, Stella, Waxwork, Mondo en Invada. Muziek die niet eerder op vinyl verscheen of heel lang geleden in een super gelimiteerde oplage krijgen dankzij de labels een tweede leven.
Zoals de soundtracks van Zombi 2 (1979) door Fabio Frizzi en Escape from New York (1981) door John Carpenter, de twee eerste releases op het Death Waltz label van Spencer Hickman. ‘Er was nog geen label dat zich had gespecialiseerd in soundtracks. Tuurlijk, je had Andy Votel van Finders Keepers die weleens een soundtrack uitbracht, maar die zat in een andere hoek’, vertelt Hickman via Skype. ‘Veel mensen vonden het een geweldig idee en waren verbaasd dat er niet nog meer labels waren die deden wat ik deed. Maar nu lijkt het inderdaad wel of er elke week een nieuw label opstaat. Dat baart me wel zorgen, want het is een kleine nichemarkt. Dat de vinyl verkopen stijgen, wil nog niet zeggen dat iedereen soundtracks gaat kopen. Binnenkort verschijnt de soundtrack van de film Surf Nazis Must Die (1987) op Strange Disc. Het label wordt gerund door een jongen van 22 uit New York. Hij is veel jonger dan ik, hij groeide op met hele andere films. Hij heeft zo’n afgebakende visie van wat hij wil uitbrengen. Dat moedig ik alleen maar aan. Maar ik ben bang dat er iemand komt die heel veel van dit soort platen gaat uitbrengen, puur voor de cash.’
Spencer Hickman groeide op in de jaren tachtig. ‘Forbidden World (1982) heb ik in 1984 gezien. Ik was toen veertien. Mijn ouders gingen uit elkaar toen ik heel jong was. Toen de videorecorder uitkwam, kreeg ik er eentje van mijn vader, alleen maar om me zoet te houden. Al op zeer vroege leeftijd zag ik films als The Excorcist. Ik keek ook veel van die Italiaanse rip offs. Een film als 1990: Bronx Warriors (1982) bijvoorbeeld, een rip off van het veel serieuzere, en veel mindere The Warriors (1979). Die Italianen deden helemaal wat ze zelf wilden.’
In veel van die Italiaanse films zit de muziek ver begraven onder de dialogen en onder al het andere geluid. Je kunt de soundtrack – zoals bij Zombi 2 van Lucio Fulci – soms maar amper horen. Hickman: ‘De score zit inderdaad soms echt laag in de mix. En ze gebruikten ook maar korte stukjes. Maar de main themes van die films zijn altijd blijven hangen. Zoals bij Forbidden World. Dat is trouwens een geweldige synthscore. Ik was in die tijd helemaal into synths. Ik luisterde naar new wave en electropop van bands als The Human League, Soft Cell en OMD. En tegelijkertijd kwamen er dus films uit met scores waarin ze nog een stapje verder gingen. Echt fuckin’ geweldig.’
Sebastiaan Putseys zag de films waarvan hij de soundtracks uitbrengt op One Way Static ook op vroege leeftijd. ‘ Die films heb ik met gemak twintig jaar geleden gezien. De koppeling van de beelden en het geluid maakte veel indruk. Bij veel films wordt de impact groter als ze de juiste soundtrack hebben. Films als Cannibal Holocaust zijn heel gewelddadig, heel grafisch, maar de soundtrack bestaat uit hele leuke deuntjes. De muziek is moeilijk te verbinden met de film, je zou ze normaal niet met elkaar associëren, maar daardoor wordt de impact van de film wel groter.’
Putseys brengt alleen soundtracks uit die een persoonlijke impact op hem hebben gehad. ‘Ik kies films die ik goed vind en die een goeie soundtrack hebben. Dat is de basis. Ik kijk niet naar of iets zou verkopen of dat iets hip is.’ Ook Hickman heeft geen duidelijk doel voor ogen. ‘ Ik moet de film en de score goed vinden. Maar ik wil niet alleen maar reissues doen, ook muziek die nog nooit eerder is uitgebracht. Muziek uit films waarvan niemand in de wereld ooit dacht dat hij het wilde horen. Er staan geen labels in de rij om de muziek van die films uit te brengen.’ Hickman noemt de mysterieuze Italiaanse thriller The Perfume of the Lady in Black (1974) en de eerder genoemde kleurrijke actiefilm 1990: Bronx Warriors als voorbeeld. ‘Ik vind het fantastisch dat mensen die films gaan kijken nadat ze de soundtracks hebben gehoord. Daar is het mij om te doen.’
Niet alleen de muziek is belangrijk. Zowel Death Waltz als One Way Static schenken veel aandacht aan de hoezen. ‘Je werkt met soundtracks, met muziek van films, dus het visuele aspect is ook heel belangrijk. Je ziet het bij bijna alle labels is onze niche, er wordt daar heel veel tijd en geld in het artwork gestoken.’
Een hoogstandje qua artwork is de door Britse kunstenaar Dinos Chapman ontworpen hoes voor The Fog (1980) van John Carpenter op Death Waltz. De combinatie van die twee grote namen zorgde ervoor dat de soundtrack binnen no time was uitverkocht. ‘De verkoop liep helemaal in de soep. Onze website ging eraan ten onder. Ik zat met tranen in mijn ogen’, vertelt Hickman. ‘Toen ik de dag erna de statistieken zag, was ik helemaal verbaasd. Dat was de eerste keer dat ik besefte hoe populair het label was geworden.’
Naast dat Hickman gerenommeerde namen uit de kunstwereld inhuurt om prachtige hoezen te maken voor zijn releases, besteedt hij ook veel aandacht aan de kleuren van het vinyl. ‘Er moet altijd een verwijzing naar de film zitten in de kleur. Zo is het vinyl van Escape from New York een split van groen en oranje, net als de kleuren van het computerscherm in het begin van de film. Dat soort kleine dingen maken het onderscheid. Net als de quotes uit de film op de zijkant van de hoes.’
Hickman gaat met zijn laatste uitgaven helemaal los qua verpakkingen. Hij heeft zelfs bij zijn perserij in Tsjechië een speciale hoes laten ontwerpen. Eentje die dikker, hoger en meer volume heeft dan de standaard platenhoes, zodat er met gemak een 180 grams plaat in past en allerlei inserts bij kunnen. ‘Ik probeer de hoezen zo goed en mooi mogelijk te maken. Ik ben zelf ook een verzamelaar. Ik wil dat mensen versteld staan van hoe mijn releases eruit zien.’
De hoezen van de eerste uitgaven op Death Waltz waren wat minder uitbundig en zaten in een strak stramien. ‘Ik ben opgegroeid in video stores. Je had in de jaren tachtig van die labels met een hele duidelijke uitstraling. De meesten hadden een frame op de voorkant of achterkant van de videoband, als een soort van logo. Mijn eerste hoezen zijn een throwback naar die tijd. Ik wilde dat men meteen zag wat voor een label wij zijn. Maar die eerste releases gaan we nu opnieuw uitbrengen. Niet met extra muziek, maar wel met extra sleevenotes, buitenlandse filmposters en behind the scenes-foto’s. Want hoe graag ik het ook wil, van de soundtrack van Zombi 2 is simpelweg niet meer muziek. Maar Fabio Frizzi is afgelopen maand naar Abbey Road geweest om Zombi 2 te remasteren. Dus het wordt wel iets compleet nieuws.’
Ook het budget van One Way Static gaat voor het grootste deel op aan de verpakkingen van hun lp’s. ‘We laten onze hoezen drukken bij Stoughton Printing Co. in Californië’, vertelt Putseys. ‘ Het zijn tip-on hoezen, dat is een speciaal proces. Zij zijn de enige drukker in de wereld die dat soort hoezen maakt. Ze doen dat al sinds de jaren veertig. Het is enorm prijzig. Maar dat is een keuze. Een label als Stella gebruikt standaardhoezen. Ze kunnen daardoor niet alleen veel meer uitgeven, het is ook binnen drie weken klaar. Bij ons duurt het drie maanden.’
De hoezen van Stella, het label van de Duitser Janis Nowacki, die ook het space en disco label Private Records runt, zijn inderdaad wat gewoontjes vergeleken met die van One Way Static en Death Waltz. Toch verkoopt Hickman de platen van het label in zijn webwinkel. ‘Eaten Alive! van Roberto Donati ziet er prachtig uit. Maar ik was wel pissed dat zij ook City of the Living Dead (1980) van Fabio Frizzi uitbrengen. Daar ben ik twee jaar mee bezig geweest. De persoon die de master rechten heeft van de muziek heeft twee deals gesloten. Met mij en met Stella. Dat is niet cool. Maar daar kun je niets doen.’
De muziek op Eaten Alive! (op Stella) van de Italiaan Roberto Donati overlapt voor een deel met de soundtrack van Cannibal Ferox (op One Way Static). Putseys legt uit: ‘Eaten Alive! (1980) was er eerst, maar veel nummers zijn ook gebruikt voor Cannibal Ferox (1981), maar die nummers zijn oorspronkelijk wel geschreven voor Cannibal Ferox. Beide films zijn heel snel gemaakt. Ze gebruikten niet alleen dezelfde muziek, maar soms ook dezelfde scenes. Als je die kannibalenfilms bekijkt, zie je veel natuurfootage. Die beelden komen terug in al die films uit die tijd. Er zitten zelfs een paar kills in Cannibal Ferox die ook in andere kannibalenfilms zijn gebruikt. Die films verkochten goed, dus ze moesten snel nieuwe maken. Dat heeft natuurlijk zijn charme.’
Putseys probeert zoveel mogelijk direct contact te hebben met de componisten. In het geval van David Alexander Hess (van The Last House on the Left) was dat lastig, want hij overleed in 2011. Maar na lang onderhandelen met zijn nabestaanden kreeg hij het toch voor elkaar om toestemming te krijgen om de plaat uit de brengen. Met Roberto Donati (van Cannibal Ferox) ging het een stuk makkelijker. Putseys: ‘Roberto Donati is een zeer vriendelijke meneer. We moeten altijd wel alles vertalen, want hij spreekt uitsluitend Italiaans. Hij was enorm blij dat wij zijn werk nieuw leven inblazen. Hij heeft er goede commentaren op gekregen. Dus hij is zeer tevreden.’
Don Peake was zeer verbaasd dat One Way Static zijn muziek voor The Hills Have Eyes (1977) wilde uitbrengen. ‘Don Peake is een professioneel muzikant. Hij heeft gewerkt met Ray Charles , Cher en Diana Ross. Maar dit werk is compleet verschillend van wat hij met hun heeft gedaan. Zelfs zijn muziek voor Knight Rider klinkt heel toegankelijk vergeleken met The Hills Have Eyes, dat heel experimenteel is. Hij gebruikte voor die soundtrack hele onconventionele instrumenten, zoals kettingen van been.’
Zo obscuur als The Hills Have Eyes, zo bekend is een van de komende releases op Death Waltz: de reissue van de muziek van Angelo Badalamenti voor Twin Peaks, van zowel de serie als de film uit begin jaren negentig. ‘ Twin Peaks is qua naam misschien wel het meest mainstream wat ik ooit ga uitbrengen. Maar eigenlijk is het geen mainstream, want het is zo donker, raar en anders dan alles.’ Is Hickman eigenlijk niet bang dat de bron van filmmuziek ooit een keer is opgedroogd? ‘Ik kreeg onlangs een lijst van 2900 filmtitels waar ik dingen uit mocht zoeken. Daar zat echt zoveel waanzinnigs tussen. Maar ik ben niet bang dat het opdroogt, want er komen ook genoeg nieuwe films uit met geweldige soundtracks.’
Zo brengt Sebastiaan Putseys van One Way Static deze maand de nieuwe soundtrack uit van de Britse band The Laze bij de film The Phantom of the Opera uit 1925. Dit keer niet met net zo’n extreme hoes als voor Cannibal Ferox. ‘Haha, hij is inderdaad heel grafisch en hard. We hebben er al veel reacties op gekregen. Positief en negatief. Van mannen die de hoes moeten verstoppen voor hun vrouw en mijn kinderen.’