Het vanaf de oplevering zo goed als leegstaande futuristische kantoorpand The Curve in Amsterdam Noord dient tijdens het Over Het IJ Festival 2013 als locatie voor Project Wildeman. Een goed gekozen setting voor het ritualistische muziektheater van de vier Amsterdammers, met door de alomtegenwoordige glazen wand een breed en beeldend uitzicht op het IJ. Het late tijdstip van de voorstelling maakt ook dat naarmate de avond vordert de heldere contouren van een stad in wording langzaam plaatsmaken voor een soepige smurrie van vage steenophopingen, donker water, grauw zwerk en gelukkig ook wat vrolijke lichtjes.
De hightech inrichting van het kantoorfiasco contrasteert intens met de uit restmateriaal samengestelde sjamanenmaskers die de vier wildemannen aan het begin van de zo’n twee uur durende belevenis aan- en ophebben. De spaarzame opstelling van de tot een minimum teruggebrachte instrumentatie voegt nog een extra schep leegte toe aan de kale, uit zilverkleurige ventilatiebuizen,beton en glas bestaande realiteit. Drie in grootte variërende zwarte kasten, twee staalplaten aan de zijkanten, twee met water gevulde schalen en wat effectpedaaltjes en een doorzichtige plastic dakkoepel – dat is alles mensen.
Maar laat het maar aan Maarten Vinkenoog, Milan Mes, Robin Block en Sven Hamerpagt over om de ruimte en de muziekmaterialen maximaal te benutten, en te vullen met de heilige geest. De in neutraal zwart geklede mannen maken van taal, lichaamsbeweging en muziek een bloedmooi en bij vlagen orgastisch spektakel dat de goedgevulde zaal met gemak meekrijgt. ’t Is dat je nog net niet meegaat doen met een aapachtige dans of rauwe beats of maniakaal geschreeuw of hemelse zang, maar het scheelt niet veel. Naar eigen zeggen waren er tijdens een eerdere show wel een rij Amerikanen gaan meedansen, die vervolgens in huilen uitbarstten. Dat is goed voor te stellen voor wie de voorstelling WIJ bezocht heeft…
Het gezamenlijk ervaren is het uitgangspunt van WIJ, dat losjes gebaseerd is op het gelijknamige anti-utopische boek van Yevgeny Zamyatin uit 1921. WIJ in overdrachtelijke zin dan, het blijft wel muziektheater, maar wat op het podium (gewoon de vlakke vloer trouwens) gebeurt is zowaar bijna een zintuiglijke ervaring voor de toeschouwers. Een rijk scala aan emoties passeert daarbij de revue, en vaak genoeg proesten mensen het zelfs uit van het lachen – hoewel de spelers daar niet nadrukkelijk naar op zoek zijn.
Wat zeker imponeert is de fysieke uitputtingsslag die de vier performers meerdere malen met zichzelf aangaan, zeker als je weet dat ze dagen achter elkaar een voorstelling hebben, soms zelfs twee per dag. Hoogtepunten zijn er te over, zelfs het begin is al nauwelijks meer te overtreffen, als Robin met maaiende bewegingen zijn adem uitperst die in woorden verdwijnt, die op hun beurt weer oplossen in elkaar. Een ingenieuze woordenvloed waarvan de onderdelen ongemerkt in elkaar overvloeien, je gelooft je oren niet… Evengoed klinkt er machtige metaalpercussie, of een holle, psychedelische technobeat die je overhoudt als je na drie dagen trippen op een party je hoofd in een vol aquarium steekt.
De minimale middelen spreken direct tot de verbeelding: een grote kist die als een maxi bas cachon werkt door er met de voeten op te stampen, stalen platen waar de vonken vanaf vliegen, waterschalen die door wrijving dromerige klanken voortbrengen, de overbekende plastic buizen die sierlijk rondgezwaaid worden en met de wind meehuilen. En de stemmen van de wildemannen: soms lijken ze uit elkaar te gaan knallen met hun intense geschreeuw en razernij, en dan weer doen ze je fluisterzacht de rillingen over het lijf lopen van naakte schoonheid. De op goedkoop knetterende keyboards gespeelde lullige riedeltjes lijken op het eerste gehoor beschamend saai en stompzinnig, maar worden toch steeds weer uitgebouwd tot een hypnotiserende geluidstrip.
Kortom weer een uiterst spannende en rijke voorstelling van het Amsterdamse Project Wildeman, vol avonturen in muziek, poëzie, lichamelijke expressie en locatie. Een ritueel dat de toeschouwer niet geheel volledig uit het lood slaat, maar juist ook voedt met inspiratie, mogelijkheden overal, en liefde voor het leven. Een spirituele aanslag op de zintuigen, dat zeker. En de performers worden er ook nog eens gelukkig van zeggen ze zelf, want alles kan er lekker uit. Laten ze dat nog lang blijven doen, het is ook goed voor ons.
Gezien: Project Wildeman met WIJ, Over Het IJ Festival, NDSM Amsterdam, donderdag 11 juli 2013