Hooggeachte lezer,
U koopt dit blad, dus mogen we redelijkerwijs concluderen dat u van muziek houdt. We durven nog een beetje verder te gaan: we willen zélfs aannemen dat u nog muziek koopt. En nu we helemaal op dreef zijn: u verkiest nog steeds fysieke formaten boven (illegale) downloads. Wel, dan heeft u een serieus probleem. U bent namelijk niet de gewaardeerde vriend van de platenfirma’s. Nee, u bent een citroen. Lees: u wordt tot de laatste druppel uitgeknepen. Wat dacht u bijvoorbeeld van de laatste Neurosis op vinyl voor de bescheiden (winkel)prijs van €40,-? Of de gelimiteerde cd-reissue van ‘Opiate’ van Tool voor een vriendenprijsje van $149,99? Of die bergen reissues van stokoude releases? Een partner in crime, dat bent u!
Jaar na jaar al kampt de muziekindustrie met krimpende verkoopcijfers. Die verliezen moeten natuurlijk ergens worden gecompenseerd. De laatste tijd is dat niet meer op de kap van Jan Modaal (want die heeft al lang afgehaakt), maar op die van de trouwe fans.
Op een even uitgekiende als perfide manier jongleren heel wat labels – majors én helaas ook onafhankelijke huizen – met twee menselijke zwakheden: snobisme en hebzucht. Het ene baart daarbij het andere. Downsizing is het nieuwe toverwoord: lagere oplages impliceren hogere prijzen. Het almachtige adagium van vraag en aanbod.
Daarbij wordt getest tot hoe ver de resterende klanten willen meegaan in dit obscene spel.
De hebzucht van de labels decimeert niet alleen die markt verder, het heeft ook een behoorlijk pervers neveneffect gebaard, namelijk de vinylsnob. Plotseling is vinyl het keurmerk van de Echte Muziekliefhebber geworden. De vinylplaat als statussymbool, god nog aan toe. Het medium lijkt momenteel belangrijker geworden dan de muziek. Het gevolg is speculatie – “doe maar drie op grijs, transparant en geaderd vinyl. Zetten we die morgen wel op Discogs of eBay” – en nog duurdere elpees!
Laten we overigens wel wezen: er is niets mis met de cd. Die klinkt doorgaans fantastisch. Het is nog steeds de beste manier om muziek te beluisteren zoals de artiest ze heeft bedoeld. Punt. Dynamiek en frequentiebereik liggen bij vinyl immers een stuk lager dan bij cd’s; en dan hebben we het nog niet gehad over getik als gevolg van krassen en vuil. Het verschil met vinyl zit hem louter in de beleving: het ritueel en de charme van het opleggen van de plaat, het bewonderen van het artwork en soms ook de klankkleur.
Crisis of niet, veel platenfirma’s lijken niet te beseffen dat ze opnieuw in de eigen voet schieten. Lessen uit het verleden worden (alweer) niet getrokken. Na een veel te dure lancering van de cd, het aborteren van de klassieke single en het missen van de digitale boot lijken ze alweer niet te begrijpen dat de hernieuwde interesse in vinyl bij een nieuwe generatie muziekliefhebbers een mooie kans biedt tot een bescheiden relance van een belaagde cultuurtak. Het niet-correct inspelen op die toenemende en legitieme behoefte naar een betere beleving is niets anders dan een historisch en onvergeeflijk falen.
Moge dit alvast een wijze les zijn voor jonge labels als Exotic Pylon en frisse artiesten als Savages, Razen en Lucretia Dalt, maar zeker ook nog voor oude rotten als Morton Subotnik, Alan Bishop of Mark Kozelek. We zitten tenslotte allemaal in hetzelfde bootje. Niemand heeft er belang bij om de ander in het water te knikkeren.
Namens de redactie,
Serge De Pauw
Meer over Gonzo (circus) #116 hier.