Uit het Franse Straatsburg waait sinds een aantal jaar een orkaan van epileptisch lawaai. De metereologen hebben de storm de naam Electric Electric gegeven en langzaam maar zeker krijgt de rest van Europa er ook mee te maken. Maar zijn het losse elementen die deze force of nature karakteriseren of is juist het totaalplaatje verantwoordelijk voor de krachtige indruk die achtergelaten wordt?
Drietal
De Franse band Electric Electric is nu een jaar of zes, twee lp’s en een overgang van duo naar trio onderweg. Op hun in 2008 verschenen album ‘Sad Cities Soundscapes’ waren Eric Bentz (gitaar, electronica) en Vincent Redel (percussie) verantwoordelijk voor de muziek. De samenwerking toendertijds met producer Vincent Robert beviel echter zo goed, dat hij vrij natuurlijk als derde lid opgenomen werd in de band. Ondanks, of misschien juist wel dankzij de toevoeging van een derde persoon, is het geluid op opvolger ‘Discipline’ (2012) wat minder chaotisch vol. Wat overigens niet wil zeggen dat het een rustige en kale plaat is, want ook dit album bestaat uit een lading druppels die verschillende emmers doen overlopen. Voor hun optreden in het Haarlemse Patronaat op 25 april spreek ik met Eric Bentz en Vincent Robert over hun muziek in een combinatie van gebrekkig Engels (van hun kant) en pover Frans (ondergetekende).
Geen collages
Het is soms lastig balanceren op de grenslijn tussen puur (en vaak oninteressant) technisch/technologisch geneuzel en verfijnd spel in dienst van het liedje te laten staan. Niet alle bands lukt dat (positieve uitschieters: HEALTH, Fuck Buttons en 65daysofstatic) en vooral live kan dat nogal eens ontaarden in een verzameling eilandjes op het podium. Electric Electric weet de valkuil met verve te ontwijken, ondanks de kakofonische optelsom van geluiden die hun muziek kenmerkt. Vincent Robert geeft aan dat de nadruk wat hen betreft dan ook ligt bij het geheel dat een nummer is en de gevoelens die het liedje oproept. In plaats van collages zijn hun liedjes dan ook echt dat: liedjes. “De technische aspecten zijn voor ons niet zo interessant. Het hoeft ook niet per se moeilijk te zijn. Eric levert meestal het materiaal aan – de gitaarpartijen en de daarbij behorende globale ideeën voor de uiteindelijke track, zoals het tempo, de energie en de toonzetting. Vervolgens werken we de ideeën verder uit in de studio bij mij thuis, waar we de nummers vorm geven en de details afwerken.”
Sfeer
Het werken in de studio is iets dat de heren graag doen, wat maar goed is ook, gezien de hoeveelheid tijd die ze daar besteden om alle stukjes op de juiste plek te krijgen. Toch zien ze hun muziek niet zozeer als puzzel, zoals Vincent uitlegt. “Soms veranderen de nummers compleet tijdens het proces in de studio, waar we veel tijd doorbrengen. We beschouwen onze nummers echter niet op een manier zoals bijvoorbeeld Mr. Bungle dat doet. Zij knippen hun werk compleet op en arrangeren dat dan opnieuw, als een soort puzzelstukjes. Bij ons blijft de focus op het oorspronkelijke idee van het nummer en alles dat daarvan wegleidt interesseert ons eigenlijk niet. De sfeer van een track is voor ons van wezenlijk belang -snel, donker, vrolijk. We proberen een balans te vinden tussen alle geluiden die we gebruiken, zowel gitaar, percussie als electronica. Dat geldt ook voor de combinatie tussen de sfeer en de emotie die een nummer hopelijk oproept.”
Epileptisch
Balans als toverwoord dus en dat komt zeker tot uiting in de muziek. Ondanks de volheid en de ogenschijnlijke chaos aan indrukken leidt het luisteren naar Electric Electric tot een innerlijke staat van kalme hypnose, terwijl het lijf spastisch elk mogelijke dansbeweging tracht te maken. Deze tweestrijd tussen geest en lichaam verschilt qua intensiteit per nummer, maar Eric Bentz erkent het issue. “We proberen beide aan te spreken met onze muziek. In feite zijn het eigenlijk twee kanten van dezelfde esthetiek. Soms is de ervaring meer kinetisch, soms meer cerebraal.” De muziek en vooral de liveshows worden nogal eens omschreven met het genre ‘epileptic noise’, een term die zowel bij het lichaam als het brein aan lijkt te sluiten. “Haha ja dat horen we veel. Misschien is dat ook wel de bedoeling van intense muziek, dat het je compleet overweldigt en dat het wellicht ook ervaren wordt als een aanval.”
Swans
De luisteraar kan alleszins de hersenen pijnigen bij het proberen te ontdekken waaruit de nummers van Electric Electric allemaal bestaan, omdat er af en toe zo veel lijkt te gebeuren. Volgens Vincent is dat dan ook precies de bedoeling. “We willen juist dat gevoel van volheid teweegbrengen met onze productie. Niet alleen qua hoeveelheid geluiden, maar juist ook gewoon een volheid van geluid. We zijn alle drie groot fan van de laatste twee albums van Swans. Daar zit een mooi ruimtelijk georkestreerd geluid in. We wilden zelf ook een grote muzikale ruimte in ons geluid hebben op het laatste album, waarbinnen we dan de vrijheid hebben om de juiste emoties op te roepen.” Onderdeel van het oproepen van emoties is ook het gebruik van vocals, hoewel deze een geringe rol lijken te spelen in het werk van de Fransen. Eric, die de meeste zang voor zijn rekening neemt, ziet zijn stem voornamelijk als een extra instrument. “We gebruiken geen vocals zoals een echte zanger dat doet, om een boodschap over te brengen, maar meer om een affect te creëren, zoals dat eigenlijk in de popmuziek ook het geval is. Onze teksten zijn zeer minimalistisch, we proberen in slechts een paar regels de idee van het nummer over te brengen en het zo richting de juiste sfeer te sturen.”
Herhaling
Er is al een aantal karaktereigenschappen voorbij gekomen die de muziek van de Fransen duiden: epileptisch, hypnotisch, kinetisch… Wat vooral opvalt is dat er een gevoel van herhalende creatie inzit, alsof de muziek constant aan het evolueren is en nooit daadwerkelijk af is. De vergelijking met krautrock dringt zich op. Vincent ziet de overeenkomsten. “Zowel in de krautrock, ik vind Michael Rother overigens geweldig, als in de elektronische scene komt dat veel terug: een gevoel van trance door herhalende songstructuren. Dat is zeker iets dat wij ook proberen te bewerkstelligen. Ik vergelijk het soms met een waterval -er valt constant water, dat de herhaling is, maar tegelijk is het nooit precies hetzelfde water dat naar beneden valt.” Een lading water dat naar beneden valt kan nogal verpletterend zijn, iets dat Electric Electric live ook kan zijn. Zo ook later die avond in het Patronaat. Het is bijna alsof de Fransen hun publiek willen vermorzelen. Voor de show nog vraag ik hen hier al naar, nieuwsgierig als ik was geworden door enkele Youtube-clips. Eric lacht. “Ik denk dat dat juist gebeurt bij de beste shows, toch? Dat het publiek zich volledig over durft te geven. We richten ons daar erg op tijdens onze optredens. We spelen ook met zijn drieën op een lijn, ook de drummer zit vooraan het podium. We proberen tijdens onze set contact te houden met het publiek en om een constante uitwisseling van energie te hebben met hen.”
Quadrafonisch
Ter afsluiting informeren we nog even naar de Franse scene en die in Straatsburg in het bijzonder. Eric ziet er veel gebeuren. “Er is een goede garage scene, maar ook popfolk en metal… We spelen zelf niet zoveel meer in Straatsburg tegenwoordig, omdat we voornamelijk aan het touren zijn. We hebben trouwens met drie andere Franse bands uit andere streken een soort quadrafonische tour gedaan. We speelden dan met vier bands tegelijk, elke band in een hoek van de zaal. Het publiek stond in het midden. Dat was een geweldige ervaring, omdat je de mensen alle kanten op zag kijken -iedereen koos zijn of haar eigen moment uit om naar een van de vier bands te kijken. Je zag gewoon contact ontstaan tussen mensen, iets dat bij een gewoon concert toch een stuk lastiger is.” Dit laatste zal ook later die avond blijken tijdens het optreden, maar dat komt ook voornamelijk door de verpletterende indruk die de heren achterlaten. Een waterval, een orkaan of toch een epileptische aanval? Hoe het ook zij, Electric Electric is een intense ervaring.