Het is vrijdagavond, Brussel bruist en is gevuld met diverse concerten en feestjes. De keuze is lastig, want we zullen altijd wel iets missen. Matthew Herbert speelt in de AB als deel van het Autumn Falls festival en wie zijn muziek en optredens kent, weet dat dit dé aanrader is voor liefhebbers van experimentele sferen.
We kennen de Brit van creatieve uitspattingen zoals de Matthew Herbert Big Band, waarbij hij swing jazz en samples tot een verknipte versmelting bracht met een verwijzing naar de oorlogszucht van de Verenigde Staten net na 9/11. Ook heeft de man een handje van eclectische house waar glitch en clicks ‘n’ cuts tot het vaste recept behoorden en hij furore maakte naast het even vindingrijke Matmos en anderen helden van die tijd. Sommigen zullen hem zelfs nog herinneren als Radioboy, waarbij hij louter samples van bekende merkspullen vormde tot elektronische composities met een anti-kapitalistisch statement. Muziek en statements gaan bij Matthew Herbert dus vaak hand in hand en zijn nieuwste project ‘One Pig’ volgt dezelfde code. Één varken dus, dat is het concept waarbij de levenscyclus van één varken wordt gevolgd en uitgevoerd in geluidscomposities van samples, van geboorte tot de slachting en tenslotte consumptie. Zie hier een informatieve korte docu over Herbert’s motivaties bij dit concept dat vooral steunde op zijn interesse van de an dan niet ethische levensweg die ons vlees af legt. Er volgde een storm in een glas want de diervriendelijke organisatie PETA was niet blij met het gekozen concept en riep op tot een boycot, lees het pittige doch open gesprek tussen Herbert en PETA dat hierop volgde.
In de AB zaal staan de stoelen uitgeschoven voor een comfortabele luistersessie en we zien een vol podium. In het midden staat een soort boksring van nylondraden met daarin rondgestrooid hooi en daaromheen alle opstellingen voor de muzikanten in de vorm van digitale drums, keyboard en vele samplers. Spannend. Er is geen opwarmingsoptreden en het is direcht aan Matthew Herbert’s hoorspel. Gevolgd door vier bandleden (Stephen Calcutt , Henry Dagg, Sam Beste en een missende naam) stapt Herbert vanachter de coulissen en gestoken in een witte werkjas ieder neemt plaats op hun gewezen plek. één van de muzikanten neemt plaats in de boksring -genaamd de muzikale varkensstal- en op de rug van zijn jas staat *aug* gedrukt, de afkorting van de maand augustus, de eerste levensfase van het varken.
Het optreden begint met een ambient sfeer van verre geluiden die plots doorbroken wordt door geluiden die de geboorte van het gekozen varken markeren via een knorrende kakafonie van kleine biggetjes. In de muzikale varkensstal wordt er aan de nylonsnaren getrokken die zichtbaar aan pedalen en trekmechanismen vastzitten en deze samples activeren. Drums en een melodie zwellen aan terwijl Herbert aan de zijkant alles in goede lijnen laat lopen. Eindelijk eens live elektronische show die niet vanachter een laptop gebeurt maar die écht beweegt en onze fotografe maakt enthousiast gebruik van de vele levendige invalshoeken.
Het wordt september; de witte augustus jas gaat uit en een nieuwe witte jas wordt aangetrokken. De klanken wordt donkerder, meer industrieel en we ontwaren het leven in de varkenskwekerij. Elektronische click ‘n’ cuts tonen doen hun intrede en verwerkt de geluiden in de herkenbare organische, gebroken stijl van Matthew Herbert. Het publiek wordt erin meegezogen en de kopjes beginnen gemoedelijk heen en weer te schudden. Oktober, nieuwe jas, nieuwe varkensklanken en meer samples van diverse hoogtes en laagtes die vingervlug tot composities worden gevormd die de muzikale noemer ‘elektronica’ voorbijstreven.
Het wordt november en een portie moderne Londense muziek wordt op ons afgevuurd in de vorm van duistere dubstep salvo’s uit hevige varkensgeluiden aan de hand van de aangetrokken nylondraden. Het ziet er ietwat idioot uit maar toch intrigeert het iedereen en een aantal mensen slaken aanmoedigende kreten vanuit de luie fauteuil. Herbert is dus ook mee met het geluid van zijn thuishaven maar is wijs genoeg om ons niet te vervelen met clichématige wobbles en meezingbare melodieën. In december begint het proces van samples, snaartrekkingen en compositie opnieuw en krijgen we heuse georkestreerde techno voorgeschoteld die flink stampt en door de zaal gonst. Een dansvloer is niet voorzien, we zijn in het tijdperk van dansmuziek als conceptuele kunst en de beleving vindt plaats in ieders eigen fantasie. Januari wordt wat warrig en veel van de trucjes uit voorgaande maanden worden herhaald. Dan komen we stilaan bij de finale. De witte jas gaat uit en een rode jas wordt zichtbaar. Februari, de slachting. Alleen het moment suprême van de dood van het varken ontgaat ons omdat alle bandleden –aanvoerder Herbert inbegrepen- binnen de nylondraden van de varkenstal stappen om chaotische klanken bijeen te trekken. Als het kabaal weg ebt, horen we bloed druppelen en is het leven ten einde maar het optreden zeker nog niet. Achteraan op het podium is er een kok bijgekomen –een lokale Brusselse kok, horen we later- die op een elektronische kookplaat bacon en worst begint te bakken op de geluiden van een bot waarin wordt gezaagd door onze man uit de varkenstal. De verwerking van het varken alsook de live bakgeluiden worden passend verwerkt in de compositie terwijl achter de kok een grote ventilator is aangezet die de bakwalmen van het sissende vlees naar het publiek waaien. Dat is pech voor de hongerigen en nog meer pech voor de vegetariërs. Dan komen we aan het eind van het verhaal; het vlees is gebakken en opgediend aan tafel. Ieder bandlid loopt naar de tafel. Als laatste komt Herbert aan, grijpt even naar de microfoon en zingt een laatste lovende levenszang voor het varken waarna hij meedeelt dat wie wilt van ‘zijn varken’ mag komen proeven. Het is weinig elektronische optredens gegund, maar dit was speciaal en Matthew Herbert is fenomenaal uit onze vergetelheid geklommen en vanouds weer op zijn voetstuk gezet.
Als we dan toch één minpuntje moeten geven aan dit optreden, dan is dat wel het ontbreken van geprojecteerde beelden van het desbetreffende varken –zoals dit wel bij eerdere ‘One Pig’ optredens gebeurde- die de composities extra kracht hadden kunnen geven. Maar soit, we zijn geen azijnpissers en komen overdonderd buiten na een geweldig optreden.
Gezien op 25 november 2011 in Ancienne Belgique, Brussel
Tekst: Seb Bassleer – Foto’s: Caroline Lessire