En toen was er Coil. Toen in 1987 zo ongeveer iedereen bij mijn lokale platenwinkel hetzelfde album aan de top van zijn jaarlijstje bleek te hebben geplaatst, leek het me zaak om uit te zoeken wie ‘Coil’ en wat een ‘Horse Rotorvator’ was. Binnen vijf minuten – net genoeg om via ‘The Anal Staircase’ ergens midden in ‘Slur’ te belanden, en ruim voldoende om de gemuteerde Bijbeltekst op de hoes een paar keer te lezen – was ik uit mijn veilige baan rond Joy Division gestoten, en werd Coil de zwart schijnende zon in het middelpunt van mijn muziekbeleving. Een conversie van die orde heb ik daarna niet meer meegemaakt, en hoewel ik graag spaarzaam om ga met Grote Woorden, kan ik met een gerust hart zeggen dat Coil mijn leven voorgoed heeft veranderd.
Coils kern werd gevormd door John Balance, en Peter “Sleazy” Christopherson. Nadat met de dood van Balance in 2004 een eind kwam aan de band, eindigde eergisteren een tijdperk toen ook Christopherson kwam te overlijden. Christophersons invloed op de avant-gardemuziek van de late jaren 1970 en daarna kan amper overschat worden. Met Throbbing Gristle was hij de uitvinder van het industrial genre, en de echo’s van Coil zijn te horen in alles van Autechre tot Marilyn Manson. Recentelijk nog vernoemde Trent Reznor zijn nieuwe band naar de eerste Coil single, ‘How To Destroy Angels’. Daarnaast was Christopherson in de jaren 1970 als onderdeel van het ontwerperscollectief Hipgnosis mede-verantwoordelijk voor een reeks opmerkelijke platenhoezen, en regisseerde hij in de jaren 1980 en 1990 tal van muziekvideos, voor iedereen van geestverwant Marc Almond, tot Van Halen en Björn Again.
Als mede-oprichter van Throbbing Gristle – TG voor vrienden – was hij lid van een band die net zo berucht was als invloedrijk. Terwijl punk steeds meer een holle verzameling slogans en vermoeide riffs bleek (en ik thuis als tienjarige nog braaf naar The Police zat te luisteren), was TG werkelijk subversief, zowel op het podium – wat ze de veroordeling door politici opleverde –, als op hun platen, die het hele spectrum van zoete elektropop tot intens industrieel lawaai omvatten. Een geluid dat voor een belangrijk deel werd bepaald door Christopherson, voor wie het gebruik – en misbruik – van nieuwe technologieën een rode draad was door zijn carrière. Zo gebruikte hij in TG al zelfgebouwde samplers, ruim voordat Fairlight daarvan een standaardgereedschap maakte in de popmuziek.
Na het uiteenvallen van de band was Christopherson mede-oprichter van Psychic TV, dat hij na twee baanbrekende albums waarop popliedjes werden gecombineerd met experimentele arrangementen en slicke productie weer verliet, om vervolgens met John Balance de band op te richten waar hij waarschijnlijk het meest bekend om is: Coil. De eerste releases van de band gingen aan me voorbij, maar ik haakte aan bij het tweede album in 1987, ‘Horse Rotorvator’, wat mij betreft nog steeds een van de beste platen ooit gemaakt. In de jaren die volgden kwamen en gingen bands en genres, maar Coil was een constante die soms herkenbare stijlen voor eigen doeleinden perverteerde – zoals acid house op het album ‘Love’s Secret Domain’ uit 1991 –, maar meestal zijn eigen onnavolgbare weg zocht. In 2000 keek ik in Londen vol verwondering en ontroering toe toen de de band voor het eerst in zeventien jaar optrad, gekleed in een soort mystieke Teletubby-outfits die vooral Christopherson uitstekend bleken te staan. Unkle Sleazy, de koosnaam die hij op internet kreeg, paste er prima bij.
Drieëntwintig jaar heeft Coil bestaan, en het noodlot moest er aan te pas komen om er een einde aan te maken. John Balance kwam in 2004 om het leven na in zijn huis van de trap te zijn gevallen, wat effectief ook een eind aan de band maakte. Ik heb nooit geweten wie precies wat deed in Coils studio, en ik heb het er altijd maar op gehouden dat Balance vooral de mystieke kant van de band belichaamde, terwijl Christopherson het technische genie was (al had ik daar zo mijn bedenkingen over toen hij na een concert in Birmingham mijn naam probeerde te vinden op een lijstje van mensen die iets bij hem besteld hadden: een pak verfrommelde print-outs die het resultaat leken van zo nu en dan op print screen drukken. Uiteraard kon hij me niet vinden, maar dat bleek geen enkel probleem om toch een live box mee te krijgen). Hoe het ook zij, na Balance’s dood vond Christopherson, inmiddels verhuisd naar Thailand, zichzelf opnieuw uit als de dirigent van The Threshold Houseboys Choir, een fictief ensemble van Thaise jongens die vooral in zijn laptop leefden, en later als Soisong, samen met CoH’s Ivan Pavlov. Ook TG werd in 2004 nieuw leven in geblazen, en nog geen maand geleden omgevormd tot X-TG, toen voorman P-Orridge opeens afhaakte.
Je kunt veel van ze zeggen, maar ik geloof dat het predicaat vrolijk nooit erg van toepassing is geweest op TG of Coil. Maar toen ik Christopherson een paar jaar geleden na afloop van een Soising-concert sprak, was dat precies wat hij leek te zijn: blij. Een beetje weemoedig sprak hij over de nadagen van Coil – “different times, eh?” – maar hij leek vooral gelukkig. Ik gunde het hem van harte – hij had mij met zijn muziek al die jaren ook veelvuldig gelukkig gemaakt –, en had het hem nog vele jaren langer gegund. Het heeft niet zo mogen zijn. Op 24 november overleed hij op 55 jarige leeftijd in zijn slaap, thuis, in Bangkok.